*C16 - A Carlos

*Age 3;7.24
*No. of utterances 372
*MLU 3.50

*Missing p. 27?

*C16-1
Rik kowij choqoq.
 %mor /kowi-j /choq-oq.
 %eng
 %spa
P le, pol kan jela le', chak'aqa kanoq.
 %mor le, pol kan jela le', ch-0-a/k'aq-a kan-oq.
 %eng
 %spa
Ca no'.
 = no'.
 %mor no'.
 %eng
 %spa
P jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
Ca tat in.
 = lin tat in.
 %mor lin tat in.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca tat in.
 = lin tat in.
 %mor lin tat in.
 %eng
 %spa
P jo chuwa jah.
 %mor /j-uj chi-u-wa jah.
 %eng
 %spa
Ca no taj.
 = n k'o taj.
 %mor n /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
Rik jat chuwa ja chik.
 %mor /j-at chuwa ja chik.
 %eng
 %spa
Rik tzijon jun rata ruk' a Pelipa cha.
 %mor /tzijo-n jun rata r-uk' a Pelipa /cha'.
 %eng
 %spa
P katetz'anik?
 %mor k-at/etz'an-ik?
 %eng
 %spa
Ca inetz'anik.
 = kinetz'anik.
 %mor *k-in/etz'an-ik.
 %eng
 %spa
P a utz?
 %mor a utz?
 %eng
 %spa
Rik ay, jas kuri', jo choq charech.
 %mor ay, jas kuri', jo choq charech.
 %eng
 %spa
P jo wi ri'.
 %mor jo wi ri'.
 %eng
 %spa
Ca  jo'.
 =  jo'.
 %mor  /j-uj.
 %eng
 %spa
Rik jatawilampe.
 %mor /j-at-aw/il-a ampe.
 %eng
 %spa
P saj b'a le'.
 %mor /saj b'a le'.
 %eng
 %spa
C jas uwach le naj rueda.
 %mor jas uwach le naj rueda.
 %eng
 %spa
Ca as uwach Pelip?
 = jas uwach Pelip?
 %mor jas uwach Pelip?
 %eng
 %spa
C le nu radio.
 %mor le nu radio.
 %eng
 %spa
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
Ca pal le'.
 = etz'ab'al le.
 %mor /etz'an-b'al le.
 %eng
 %spa
C xaq nuq'ab' le.
 %mor xaq nuq'ab' le.
 %eng
 %spa
Ca pal le'.
 = etz'ab'al le.
 %mor /etz'an-b'al le.
 %eng
 %spa
P ri, jawi la q'ab'.
 %mor ri, jawi la q'ab'.
 %eng
 %spa
*C16-2
C xaq nu q'ab'.
 %mor xaq nu q'ab'.
 %eng
 %spa
Ca ah, as uwach k'o: walal.
 = jas uwach k'o: waral?
 %mor jas u-wach /k'o: waral?
 %eng
 %spa
P qanampe na'.
 %mor /qana ampe na'.
 %eng
 %spa
C le camix, le'.
 %mor le camix, le'.
 %eng
 %spa
Ca awi: k'o: wih.
 = jawi: k'o: wih?
 %mor jawi: /k'o: wih?
 %eng
 %spa
Rik ketzaq chi nuloq. ***
 %mor k-e/tzaq chi nu-laq.
 %eng
 %spa
P Carlos le.
 %mor Carlos le.
 %eng
 %spa
Ca inaj moto.
 = inaj moto.
 %mor inaj moto.
 %eng
 %spa
P jah? a utz kawiloh?
 %mor jah? a utz kawiloh?
 %eng
 %spa
Rik a kattzijon ruk'a Pelip, kaya kul linaj.
 %mor a kattzijon ruk'a Pelip, kaya kul linaj.
 %eng
 %spa a moto le', ka'an ta ku jelale'.
P katzoq'opij b'ik, ka'ana le chare le.
 %mor katzoq'opij b'ik, ka'ana le chare le.
 %eng
 %spa ka'ana le, le ka'anle.
Rik ka'an ta kut a Carlos.
 %mor ka'an ta kut a Carlos.
 %eng
 %spa
P kab'inik utukel, weta k'o: jun tzalam.
 %mor k-0/b'in-ik u-tukel, weta /k'o: jun tzalam.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P weta k'o: jun tzalam.
 %mor weta /k'o: jun tzalam.
 %eng
 %spa
Ca tawen.
 = tawen.
 %mor tawen.
 %eng
 %spa
Rik k'o: ya linaj atzalam.
 %mor /k'o: ya le: inaj a-tzalam.
 %eng
 %spa
Rik a katisan chi pa qaq' e?
 %mor a /k'at-isa-n chi pa q'aq' e?
 %eng
 %spa
P le, jamala lenaj atzalam, jelale.
 %mor le, jamala lenaj atzalam, jelale.
 %eng
 %spa kaqan chuwach.
C le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
Rik jas le ki'ano? b'ay, xtzaqik.
 %mor jas le ki'ano? b'ay, xtzaqik.
 %eng
 %spa
C xtzaqik.
 %mor xtzaqik.
 %eng
 %spa
Ca jun u yantah.
 = jun u yantah.
 %mor jun u yantah.
 %eng
 %spa
C jun uyanta.
 %mor jun uyanta.
 %eng
 %spa
*C16-3
Rik ko kalch'awik.
 %mor ko k-at/ch'aw-ik.
 %eng
 %spa
C ya'.
 %mor ya'.
 %eng
 %spa
Ca k'o: ta jun uyanta le'.
 = k'o: ta jun uyanta le'.
 %mor /k'o: ta jun u-yanta le'.
 %eng
 %spa
Ca o chi na jun e'.
 = k'o: chi na jun e'.
 %mor /k'o: chi na jun e'.
 %eng
 %spa
P no' are we in e jun e are awe at e jun e.
 %mor no' are we in e jun e are awe at e jun e.
 %eng
 %spa
P a utz?
 %mor a utz?
 %eng
 %spa
P ka'ana jela le'?
 %mor k-0-a/b'an-a jela le'?
 %eng
 %spa
C ka'an jun choqe, kab'inik.
 %mor ka'an jun choqe, kab'inik.
 %eng
 %spa
P kab'inik utukel, ka'ana le'.
 %mor kab'inik utukel, ka'ana le'.
 %eng
 %spa
C le:.
 %mor le:.
 %eng
 %spa
P le le le.
 %mor le le le.
 %eng
 %spa
C weno, tiox chawech.
 %mor weno, tiox chawech.
 %eng
 %spa
P kachay chi ku linaj wich' kacha'.
 %mor kachay chi ku linaj wich' kacha'.
 %eng
 %spa
T a maja katek?
 %mor a maja katek?
 %eng
 %spa
N maja', maja le.
 %mor maja', maja le.
 %eng
 %spa
At tza re b'a ri.
 %mor tza re b'a ri.
 %eng
 %spa
P no ka'ana le', ko ko, ko kapitzo.
 %mor no ka'ana le', ko ko, ko kapitzo.
 %eng
 %spa je ka'ana le, le' le' qanampe na'.
Rik are le jun Pedro Alvarado cha.
 %mor are le jun Pedro Alvarado cha.
 %eng
 %spa
At re le winaq a lu'.
 %mor r-e le winaq a lu'.
 %eng
 %spa
P inaj wich' a sis e.
 %mor inaj wich' a sis e.
 %eng
 %spa
Ca a o winaq chupam.
 = a k'o: winaq chupam?
 %mor a /k'o: winaq chi-u-pam?
 %eng
 %spa
Rik pa chich' ko' wi cha.
 %mor pa chich' /k'o: wi /cha'.
 %eng
 %spa
P ja?
 %mor ja?
 %eng
 %spa
P ka.
 %mor ka.
 %eng
 %spa
Rik wich' pues, xpe ne chutzukuxik.
 %mor wich' pues, xpe ne chutzukuxik.
 %eng
 %spa junaj re le.
Ra jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
*C16-4
P k'o:chi junaj wich'i pues.
 %mor k'o:chi junaj wich'i pues.
 %eng
 %spa
C k'o: le wich' payas chupami.
 %mor k'o: le wich' payas chupami.
 %eng
 %spa
Rik chuwach awe tzi jun at rij a k'ox chik.
 %mor chuwach awe tzi jun at rij a k'ox chik.
 %eng
 %spa
P ay, qanampe na.
 %mor ay, qanampe na.
 %eng
 %spa
Rik katch'aw kut a Carlos, kalch'aw kut.
 %mor katch'aw kut a Carlos, kalch'aw kut.
 %eng
 %spa a Carlos.
P le:.
 %mor le:.
 %eng
 %spa
Rik katch'aw kut cha kel b'ik.
 %mor k-at/ch'aw k'u-t /cha' k-0/el b'i-k.
 %eng
 %spa
P are utza chuwa le tzalam.
 %mor are utza chuwa le tzalam.
 %eng
 %spa
P ma ku'an ta le chuwa lulew.
 %mor ma k-0-u/b'an ta le chi-u-wa le: ulew.
 %eng
 %spa
Ca le chili'.
 = le chiri'.
 %mor le chiri'.
 %eng
 %spa
P le?
 %mor le?
 %eng
 %spa
P la k'ut ku'ano le.
 %mor la k'u-t k-0-u/b'an-o le.
 %eng
 %spa
P la k'ut kab'inik utukel le'.
 %mor la k'u-t k-0/b'in-ik u-tukel le'.
 %eng
 %spa
Ca i, 'as uwach o chupam.
 = jas uwach k'o: chupam?
 %mor jas u-wach /k'o: chi-u-pam?
 %eng
 %spa
P m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
Ca i k'o: b'a keb' uyanta le.
 = i k'o: b'a keb' uyanta le.
 %mor i /k'o: b'a keb' u-yanta le.
 %eng
 %spa
P la kute.
 %mor la kute.
 %eng
 %spa
C le, k'o lumoto jela le.
 %mor le, /k'o: le: u-moto jela le.
 %eng
 %spa
C rumal re ku'an le buya.
 %mor rumal re ku'an le buya.
 %eng
 %spa
C le kata'oh?
 %mor le k-0-a/ta'-oh?
 %eng
 %spa
C le:.
 %mor le:.
 %eng
 %spa
C sutinisaj le june:.
 %mor sutinisaj le june:.
 %eng
 %spa
C le: jela le'.
 %mor le: jela le'.
 %eng
 %spa
C chawilo?
 %mor chawilo?
 %eng
 %spa
C chawilampe?
 %mor ch-0-aw/il-a ampe?
 %eng
 %spa
C jela le' le:.
 %mor jela le' le:.
 %eng
 %spa
C kata'oh?
 %mor kata'oh?
 %eng
 %spa
P jas ka'ano a Carlos?
 %mor jas k-0-a/b'an-o a Carlos?
 %eng
 %spa
P a Carlos?
 %mor a Carlos?
 %eng
 %spa
C le june:.
 %mor le june:.
 %eng
 %spa
Ca utz ejune', jun wech e june?
 = utz ejune', jun wech e june?
 %mor utz ejune', jun wech e june?
 %eng
 %spa
P jawi?
 %mor jawi?
 %eng
 %spa
*C16-5
Ca i k'o: pa an ta chik.
 = ma ka'an ta chik.
 %mor *ma *k-0-*a/b'an ta chi-k.
 %eng
 %spa
C uyanta le june'.
 %mor uyanta le june'.
 %eng
 %spa
P utzala are le ri le jun.
 %mor utzala are le ri le jun.
 %eng
 %spa
Ca 'as uwach e k'o: chupam?
 = jas uwach e k'o: chupam?
 %mor jas u-wach e /k'o: chi-u-pam?
 %eng
 %spa
C lu moto, k'o: jun linaj moto chupam.
 %mor lu moto, k'o: jun linaj moto chupam.
 %eng
 %spa
C le:.
 %mor le:.
 %eng
 %spa
P chawesaj impe linaj aqab'e'.
 %mor chawesaj impe linaj aqab'e'.
 %eng
 %spa
C le: xu'an jun choqe.
 %mor le: xu'an jun choqe.
 %eng
 %spa
Ca wej nah.
 = chinawiyej nah.
 %mor *ch-*in-*aw/iye'-j nah.
 %eng
 %spa
Ca ink'ama.
 = kink'ama jun nu.
 %mor *k-0-in/k'am-a jun nu.
 %eng
 %spa
Ca ink'ama jun nutem.
 = kink'ama jun nutem.
 %mor *k-0-in/k'am-a jun nu-tem.
 %eng
 %spa
P chakowi la b'a le.
 %mor ch-0-a/kowi-j la b'a le.
 %eng
 %spa
Ca chipa'.
 = chachapa'.
 %mor *ch-0-*a/chap-a'.
 %eng
 %spa
Ca on taq numoto le.
 = k'o: ntaq numoto le.
 %mor /k'o: ntaq nu-moto le.
 %eng
 %spa
Ca le', le naj tem e'.
 = le', le naj tem e'.
 %mor le', le naj tem e'.
 %eng
 %spa
P jawi xatpe wi a Carlos?
 %mor jawi xatpe wi a Carlos?
 %eng
 %spa
C k'ota jun awe? no palas once.
 %mor k'ota jun awe? no palas once.
 %eng
 %spa
P janampe loq a temi?
 %mor janampe loq a temi?
 %eng
 %spa
C jas ab'i?
 %mor jas ab'i?
 %eng
 %spa
C jas ab'i'?
 %mor jas ab'i'?
 %eng
 %spa
C ma kach'aw taj le jun e'.
 %mor ma k-0/ch'aw ta-j le jun e'.
 %eng
 %spa
Ca ah, tzaqik jun i'.
 = ah, xtzaqik jun i'.
 %mor ah, *x-0/tzaq-ik jun i'.
 %eng
 %spa
Ca a k'o: k'u winaq chupam?
 = a k'o: k'u winaq chupam?
 %mor a /k'o: k'u winaq chi-u-pam?
 %eng
 %spa
C k'o:lik.
 %mor k'o:lik.
 %eng
 %spa
P kawilo k'olike.
 %mor kawilo k'olike.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P kawilo k'olike, le winaqe.
 %mor kawilo k'olike, le winaqe.
 %eng
 %spa
C le le jun a Carlos.
 %mor le le jun a Carlos.
 %eng
 %spa
*C16-6
Ak'al le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
P chofer le? chapa le.
 %mor chofer le? chapa le.
 %eng
 %spa
C nk'ula wataq? le:.
 %mor nk'ula wataq? le:.
 %eng
 %spa
P jawi: xat pewi miyer a Carlos?
 %mor jawi: xat pewi miyer a Carlos?
 %eng
 %spa a Carlos, dah uy.
C uy.
 %mor uy.
 %eng
 %spa
Ca xwaxik.
 = xpaxik.
 %mor x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca xpaxik.
 = xpaxik.
 %mor x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
P xpax taj.
 %mor x-0/pax ta-j.
 %eng
 %spa
C kawiloh, k'o:le naj moto.
 %mor kawiloh, k'o:le naj moto.
 %eng
 %spa chupam? le naj chiche:.
P chana ku chuwa le tz'alam.
 %mor chana ku chuwa le tz'alam.
 %eng
 %spa jeka'ana le le' utz, utz.
P katkuje la puwi' jela le'.
 %mor k-at/kuj-e la pa u-wi' jela le'.
 %eng
 %spa
Ca m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
P katkub'e la chila le'.
 %mor k-at/kub'-e la chila le'.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jela le k'o la te le, le.
 %mor jela le k'o la te le, le.
 %eng
 %spa
P ar karaj ka'an la lawe.
 %mor ar karaj ka'an la lawe.
 %eng
 %spa
C le:, le:.
 %mor le:, le:.
 %eng
 %spa
Ca tawen.
 = tawen.
 %mor tawen.
 %eng
 %spa
C le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
P la k'ute'.
 %mor la k'ute'.
 %eng
 %spa
C chaya jun chuwe'.
 %mor chaya jun chuwe'.
 %eng
 %spa
P cha chararej k'ut.
 %mor cha chararej k'ut.
 %eng
 %spa
*C16-7
C chab'inisaj pa le, tzalam le.
 %mor chab'inisaj pa le, tzalam le.
 %eng
 %spa
C chaya pa le tzalam le:.
 %mor ch-0-a/ya' pa le tzalam le:.
 %eng
 %spa
Ca ah a 'awe', k'ut?
 = ah a 'awe', k'ut?
 %mor ah a aw-e', k'u-t?
 %eng
 %spa
P le chawila k'ut.
 %mor le chawila k'ut.
 %eng
 %spa
C le: uy le.
 %mor le: uy le.
 %eng
 %spa
P we no chana k'ut.
 %mor we no ch-0-a/b'an-a k'u-t.
 %eng
 %spa
Ca o ta chik naj ki:k'.
 = n k'o: ta chik inaj chi:ch'.
 %mor *n /k'o: ta chi-k inaj chi:ch'.
 %eng
 %spa
C k'o:like.
 %mor k'o:like.
 %eng
 %spa
P jawi xewi.
 %mor jawi xewi.
 %eng
 %spa
C jawi xewi le jun, le jun chik.
 %mor jawi xewi le jun, le jun chik.
 %eng
 %spa
Akal le k'o: xol awa'.
 %mor le k'o: xol awa'.
 %eng
 %spa
P a Carlos, a Carlos.
 %mor a Carlos, a Carlos.
 %eng
 %spa dah, dah.
Akal n nu wach.
 %mor n nu wach.
 %eng
 %spa
Ca enaq k'u lah.
 = enaq k'u lah.
 %mor /b'e:-inaq k'u lah.
 %eng
 %spa
Akal le a Carlos le:' le:'.
 %mor le a Carlos le:' le:'.
 %eng
 %spa
Ca m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
Ak'al le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
Ca qesaj.
 = qesaj.
 %mor *k-0-q/esa-j.
 %eng
 %spa
Ak'al no' karaj ta esaxik.
 %mor no' karaj ta esaxik.
 %eng
 %spa awila chile jun?
C le', le jun.
 %mor le', le jun.
 %eng
 %spa
P le qanam pena'.
 %mor le qanam pena'.
 %eng
 %spa
C xtzaq, xtzaq pa swan.
 %mor xtzaq, xtzaq pa swan.
 %eng
 %spa
Ca le', le jun chik e'.
 = le', le jun chik e'.
 %mor le', le jun chi-k e'.
 %eng
 %spa
C ma ka'an taj, le.
 %mor ma k-0-a/b'an ta-j, le.
 %eng
 %spa
*C16-8
Ca ki:k'.
 = chi:ch'.
 %mor chi:ch'.
 %eng
 %spa
P le at listo.
 %mor le at listo.
 %eng
 %spa
Ca iche' ma kab'in ta le juni'?
 = jasche' ma kab'in ta le jun?
 %mor jasche' ma k-0/b'in ta le jun?
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca ma kab'in ta le jun.
 = ma kab'in ta le jun.
 %mor ma k-0/b'in ta le jun.
 %eng
 %spa
P kab'inik.
 %mor k-0/b'in-ik.
 %eng
 %spa
P kawil nkawil.
 %mor kawil nkawil.
 %eng
 %spa
P n kawil puch e chiri kab'inik e'.
 %mor n k-0-aw/il pu-ch e chiri kab'inik e'.
 %eng
 %spa
P le le le kab'inike.
 %mor le le le kab'inike.
 %eng
 %spa
Ak'al oy jela le le.
 %mor oy jela le le.
 %eng
 %spa
P jas ku'anoh?
 %mor jas ku'anoh?
 %eng
 %spa
P a Carlos uy.
 %mor a Carlos uy.
 %eng
 %spa
Ca jun uyanta cha'.
 = jun uyanta cha'.
 %mor jun u-yanta /cha'.
 %eng
 %spa
Rik jate jat.
 %mor jate jat.
 %eng
 %spa
Ca ya'oh.
 = kaya'oh.
 %mor *k-0-*a/ya'-oh.
 %eng
 %spa
C jas ku'anoh, jas ku'ano' uy.
 %mor jas ku'anoh, jas ku'ano' uy.
 %eng
 %spa
Akal jas ku'ano cha'.
 %mor jas ku'ano cha'.
 %eng
 %spa
Ixoq ala jo' k'ut dah.
 %mor ala jo' k'ut dah.
 %eng
 %spa
Akal jo?
 %mor jo?
 %eng
 %spa
C qanampena.
 %mor qanampena.
 %eng
 %spa
Ca ay xumik' nuwi'.
 = ay xumich' nuwi'.
 %mor ay x-0-u/mich' nu-wi'.
 %eng
 %spa
P jna.
 %mor jna.
 %eng
 %spa
C jachinoq are'?
 %mor jachinoq are'?
 %eng
 %spa
Ixoq enau a Carlos.
 %mor enau a Carlos.
 %eng
 %spa
Akal enau a Carlos.
 %mor enau a Carlos.
 %eng
 %spa
P Carlos cha'.
 %mor Carlos /cha'.
 %eng
 %spa
Ca le k'o: inaj jun e', laje'.
 = le k'o: inaj jun e', laje'.
 %mor le /k'o: inaj jun e', laje'.
 %eng
 %spa
P jachin a la le' a Carlos?
 %mor jachin a la le' a Carlos?
 %eng
 %spa
*C16-9
C Carlos, Carlos.
 %mor Carlos, Carlos.
 %eng
 %spa
C jasche kawoqataj b'i lina watz e'. ***
 %mor jasche k-0-aw/oqataj b'i le: ina aw-atz e'.
 %eng
 %spa
Rik ka'e na la tzankaja.
 %mor k-0/b'e: na la tzankaja.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Rik xuriq hora la ka'ek.
 %mor xuriq hora la ka'ek.
 %eng
 %spa
P ni modo xuriq hora.
 %mor ni modo xuriq hora.
 %eng
 %spa le tit mariy.
Ra a pedro.
 %mor a pedro.
 %eng
 %spa
Ca leh.
 = leh.
 %mor leh.
 %eng
 %spa
Ra eh.
 %mor eh.
 %eng
 %spa
P lal te'l.
 %mor lal te'l.
 %eng
 %spa
Ca naj mota' naj ki:k e'.
 = inaj chich e'.
 %mor inaj chich e'.
 %eng
 %spa
P lu k'axel le rixoqil a tun.
 %mor lu k'axel le rixoqil a tun.
 %eng
 %spa ay xb'ek.
C xtzaqik ya xek.
 %mor xtzaqik ya xek.
 %eng
 %spa xtzaq pa swan.
Ixoq a ix k'olik.
 %mor a ix k'olik.
 %eng
 %spa
P uj k'olik.
 %mor uj /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
Ca san e' enaj mota le'.
 = san e' enaj mota le'.
 %mor san e' enaj mota le'.
 %eng
 %spa
Ixoq inaj mota chi.
 %mor inaj mota chi.
 %eng
 %spa
C xtzaqik.
 %mor xtzaqik.
 %eng
 %spa
Ra inaj mota chi'.
 %mor inaj mota /chi'.
 %eng
 %spa
Ra a k'o: ku chajon chiri.
 %mor a /k'o: ku /ch'aj-on chiri.
 %eng
 %spa
Ra n k'o: taj.
 %mor n /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
Ixoq k'o taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
C le'a Carlos jelale' oy.
 %mor le'a Carlos jelale' oy.
 %eng
 %spa
N a Carlos.
 %mor a Carlos.
 %eng
 %spa
*C16-10
C jelale chaya chupam le june.
 %mor jelale chaya chupam le june.
 %eng
 %spa
P chatzoqopij loq.
 %mor chatzoqopij loq.
 %eng
 %spa bay xpetik, kawilole'.
P chana, chana chikula la ch'iche'.
 %mor chana, chana chikula la ch'iche'.
 %eng
 %spa
C le jelale'.
 %mor le jelale'.
 %eng
 %spa
P le qanampena', uy.
 %mor le qanampena', uy.
 %eng
 %spa
C uy, uy.
 %mor uy, uy.
 %eng
 %spa
Ca wile'?
 = wile'?
 %mor wile'?
 %eng
 %spa
C uy yamero xtzaqik.
 %mor uy yamero xtzaqik.
 %eng
 %spa
Ca kakan choko cha'.
 = kakan choko cha'.
 %mor k-0-q/b'an choko /cha'.
 %eng
 %spa
P qana b'a na, b'ay xtzaq awe.
 %mor q/b'an-a b'a na, b'ay x-0/tzaq aw-e.
 %eng
 %spa
P bay keb'.
 %mor bay keb'.
 %eng
 %spa
C tzaq keb'.
 %mor tzaq keb'.
 %eng
 %spa
Ca le jun pelipe le, tzaq jun.
 = le jun pelipe le, xtzaq jun.
 %mor le jun pelipe le, *x-0/tzaq jun.
 %eng
 %spa
Ca pelip m.
 = pelip m.
 %mor pelip m.
 %eng
 %spa
P jas impe'?
 %mor jas impe'?
 %eng
 %spa
C jas uwach, jelale yah.
 %mor jas uwach, jelale yah.
 %eng
 %spa
Ra jachin k'u xyowik a Carlos.
 %mor jachin k'u x-0/ya'-ow-ik a Carlos.
 %eng who then COMP-3A/give-FA-TIV FAM carlos.
 %spa
Ca aya jun moto le'.
 = xya jun moto le.
 %mor *x-0/ya'-PASS1 jun moto le.
 %eng
 %spa
Ca naj jun e'.
 = naj jun e'.
 %mor naj jun e'.
 %eng
 %spa
Ra jachin ku xyowik da cha.
 %mor jachin ku x-0/ya'-ow-ik da /cha'.
 %eng
 %spa
Ra jachin k'u xyowik.
 %mor jachin k'u x-0/ya'-ow-ik.
 %eng who then COMP-3A/give-FA-TIV.
 %spa
Ca le pelipe.
 = le pelipe.
 %mor le pelipe.
 %eng
 %spa
C re la lu.
 %mor re la lu.
 %eng
 %spa
P kapaqe taj, cha'.
 %mor kapaqe taj, cha'.
 %eng
 %spa
C mas jelale'.
 %mor mas jelale'.
 %eng
 %spa
*C16-11
P no jun, no jun tzalam.
 %mor no jun, no jun tzalam.
 %eng
 %spa chuxe.
C jun.
 %mor jun.
 %eng
 %spa
Ra alaj jun ka'an chare le'.
 %mor alaj jun ka'an chare le'.
 %eng
 %spa
C jelale.
 %mor jelale.
 %eng
 %spa
Ra are la kexb'al.
 %mor are la kexb'al.
 %eng
 %spa
C jawi xewi, jawi.
 %mor jawi xewi, jawi.
 %eng
 %spa
P nxpaqeta b'ale awumal.
 %mor nxpaqeta b'ale awumal.
 %eng
 %spa
Ca le jun chik.
 = le jun chik.
 %mor le jun chik.
 %eng
 %spa
Ra le naj we ri kachaxan. ***
 %mor le naj we ri k-0/chax-an.
 %eng
 %spa
Ca saj.
 = saj.
 %mor /saj.
 %eng
 %spa
Ra jas chi k'u hora.
 %mor jas chi k'u hora.
 %eng
 %spa
C jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P le lale, alas dose chike.
 %mor le lale, alas dose chike.
 %eng
 %spa
Ra ah no.
 %mor ah no.
 %eng
 %spa
P tzij.
 %mor tzij.
 %eng
 %spa
Ra ah no xa kinkowin.
 %mor ah no xa kinkowin.
 %eng
 %spa in chare le.
C jasche'.
 %mor jasche'.
 %eng
 %spa
P le je ka'ana le.
 %mor le je k-0-a/b'an-a le.
 %eng
 %spa
Ca le', ka'an jela le'.
 = le', je ka'ana le le.
 %mor le', *je k-0-a/b'an-*a le le.
 %eng
 %spa
C xaxej awib' che le naj chich.
 %mor xaxej awib' che le naj chich.
 %eng
 %spa
Ca ka'an jela le'.
 = je ka'ana le.
 %mor *je k-0-a/b'an-*a le.
 %eng
 %spa
Ca pape nah.
 = chachapampe na.
 %mor *ch-0-*a/chap-a ampe na.
 %eng
 %spa
Ca ka'ana jela le'.
 = je ka'ana le.
 %mor *je k-0-a/b'an-a le.
 %eng
 %spa
Ra joropa ku xya'ik a pedro.
 %mor joropa ku xya'ik a pedro.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
*C16-12
Ra joropa k'u xya le ri'?
 %mor joropa k'u xya le ri'?
 %eng
 %spa
P nik, b'ay, tzaqik, tzaqik.
 %mor nik, b'ay, tzaqik, tzaqik.
 %eng
 %spa chaya chuwa la tzalam a Carlos.
P chapuyij kuloq.
 %mor chapuyij kuloq.
 %eng
 %spa
Ra ay, jeb'a ka'ana le chare'.
 %mor ay, jeb'a ka'ana le chare'.
 %eng
 %spa xa kutzaqoh, mata kaya chi kanoq.
P ma kiwil ta ka ruk'.
 %mor ma kiwil ta ka ruk'.
 %eng
 %spa
Ra xa tane intaren chirij.
 %mor xa tane in/tare'-n chi-r-ij.
 %eng just then 1A/follow-ABS at-3E-back.
 %spa
Ca a an chale'.
 = a ka'an chare?
 %mor a *k-0-*a/b'an chi-r-e?
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
C xtzaqik.
 %mor xtzaqik.
 %eng
 %spa
Ra kate ruk'.
 %mor kate ruk'.
 %eng
 %spa
Ra kate ruk' e jun mu's e'.
 %mor k-at/b'e: r-uk' e jun mu's e'.
 %eng
 %spa
P a kate wuk'?
 %mor a kate wuk'?
 %eng
 %spa
P jas ub'i?
 %mor jas u-b'i?
 %eng
 %spa
P jachin ku le?
 %mor jachin k'u le?
 %eng
 %spa
Ra ku'ana awa cha?
 %mor k-0-u/b'an-a a-wa /cha'?
 %eng
 %spa
Ca a'an awa'?
 = ka'an awa.
 %mor *k-0-a/b'an a-wa.
 %eng
 %spa
P a katij awa?
 %mor a k-0-a/tij a-wa?
 %eng
 %spa
C a ka'an nuwa?
 %mor a k-0-a/b'an nu-wa?
 %eng
 %spa
Ca a ka'an awa at?
 = a ka'an awa at?
 %mor a k-0-a/b'an a-wa at?
 %eng
 %spa
Ra alaj xa ma kak' tawij a Pedro.
 %mor alaj xa ma kak' tawij a Pedro.
 %eng
 %spa
P le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
Ca inwesaj uyanta.
 = kinwesaj uyanta.
 %mor *k-0-inw/esa-j u-yanta.
 %eng
 %spa
P kawesaj taj.
 %mor kawesaj taj.
 %eng
 %spa
C kawesaj taj, we xpaxik ya.
 %mor k-0-aw/esa-j ta-j, we x-0/pax-ik ya.
 %eng
 %spa
Ca keb' e le jun e'.
 = keb' e le jun e'.
 %mor keb' e le jun e'.
 %eng
 %spa
Ra utza la n kaya ta chawech.
 %mor utza la n k-0-a/ya' ta chi-aw-e-ch.
 %eng
 %spa
Ca le', keb' e le jun e?
 = le', keb' e le jun e?
 %mor le', keb' e le jun e?
 %eng
 %spa
*C16-13
P kink'am b'a we ina wexa kawesaj.
 %mor k-0-in/k'am b'a we ina wexa k-0-aw/esa-j.
 %eng
 %spa
Ca tawen.
 = tawen.
 %mor tawen.
 %eng
 %spa
P kink'amik. ***
 %mor k-in/k'am-PASS1-ik.
 %eng
 %spa
Ca noh.
 = noh.
 %mor noh.
 %eng
 %spa
P b'ay, n kawesaj ta b'a.
 %mor b'ay, n k-0-aw/esa-j ta b'a.
 %eng
 %spa
Ca jun chik.
 = jun chik.
 %mor jun chik.
 %eng
 %spa
P qana qana kimb'inisaj.
 %mor qana qana k-0-in/b'in-isa-j.
 %eng
 %spa
C le:, le:.
 %mor le:, le:.
 %eng
 %spa
P weta k'o: jun tzalam nim uwach.
 %mor weta k'o: jun tzalam nim uwach.
 %eng
 %spa
Ra nk'o:taj.
 %mor nk'o:taj.
 %eng
 %spa
P ma kawaq'ij taj.
 %mor ma kawaq'ij taj.
 %eng
 %spa
Ra kinwoq'ij in, e kab'inik utukel.
 %mor kinwoq'ij in, e kab'inik utukel.
 %eng
 %spa
P le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
Ca te'l kab'in nutukel.
 = al te'l, kab'inik utukel.
 %mor *al te'l, k-0/b'in-*ik *u-tukel.
 %eng
 %spa
Ca ut e', le jun.
 = la k'ut e' le jun.
 %mor la k'u-t e' le jun.
 %eng
 %spa
Ca naj numoto.
 = naj numoto.
 %mor naj nu-moto.
 %eng
 %spa
C k'o taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P chatkul chuwi le tzalame chatkul.
 %mor chatkul chuwi le tzalame chatkul.
 %eng
 %spa chuwi le tem.
C chatkul chuwi le tem, le juni' jelale'.
 %mor chatkul chuwi le tem, le juni' jelale'.
 %eng
 %spa
Ca aya k'ut.
 = chaya k'ut.
 %mor *ch-0-a/ya' k'u-t.
 %eng
 %spa
Ra je ka'an chi lal milia.
 %mor je k-0-a/b'an chi le: al milia.
 %eng
 %spa
C we xkisik.
 %mor we x-0/k'is-ik.
 %eng
 %spa
P xaq kune xuk'am al maria.
 %mor xaq kune x-0-u/k'am al maria.
 %eng
 %spa
Ca te'l, te'l.
 = al te'l, al te'l.
 %mor *al te'l, *al te'l.
 %eng
 %spa
Ra jassach?
 %mor jassach?
 %eng
 %spa
Ra k'o ruk' a Pelipa.
 %mor /k'o: r-uk' a Pelipa.
 %eng
 %spa
*C16-14
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
C k'o:taj.
 %mor k'o:taj.
 %eng
 %spa
Ra k'o: chiri k'o: jela?
 %mor /k'o: chiri /k'o: jela?
 %eng
 %spa
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
C k'o: taj jela le ruk' al tel.
 %mor /k'o: ta-j jela le r-uk' al tel.
 %eng
 %spa
Ra jela, jela ruk' a Pelipa.
 %mor jela, jela ruk' a Pelipa.
 %eng
 %spa
C jelale ruk' lenaj ali le, a xariq'eh?
 %mor jelale ruk' lenaj ali le, a xariq'eh?
 %eng
 %spa
P jas ub'i linaj ali le a Carlos?
 %mor jas ub'i linaj ali le a Carlos?
 %eng
 %spa
Ca m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
P jas ub'i linaj ali le?
 %mor jas ub'i linaj ali le?
 %eng
 %spa
C uy, x'e pa swan.
 %mor uy, x'e pa swan.
 %eng
 %spa
P qana, qana, qana.
 %mor /qana, /qana, /qana.
 %eng
 %spa
P chatkula chila.
 %mor ch-at/kul-a chila.
 %eng
 %spa
P kinya kan bi awuk' i.
 %mor k-0-in/ya' kan bi aw-uk' i.
 %eng
 %spa
Ra jat k'ut a Carlos.
 %mor jat k'ut a Carlos.
 %eng
 %spa
P ki'an b'i awuk'.
 %mor ki'an b'i awuk'.
 %eng
 %spa
C le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
Ra eh yamero kaqaj jun.
 %mor eh yamero kaqaj jun.
 %eng
 %spa pu jalom.
C we xat tzaqik.
 %mor we xat tzaqik.
 %eng
 %spa
Ra maja chiwa.
 %mor maja chiwa.
 %eng
 %spa
Ca je cha awech jun i'.
 = je cha awech jun i'.
 %mor je /cha' aw-e-ch jun i'.
 %eng
 %spa
Ca awech puch elelij?
 = awech puch e rij.
 %mor aw-e-ch pu-ch e rij.
 %eng
 %spa
Ca awech puch e jun i'?
 = awech puch e jun i'?
 %mor aw-e-ch pu-ch e jun i'?
 %eng
 %spa
*C16-15
P wela.
 %mor wela.
 %eng
 %spa
Ca awech puch e juwi'?
 = awech puch e juwi'?
 %mor aw-e-ch pu-ch e juwi'?
 %eng
 %spa
P m are we inalej, are awe at e jun e'.
 %mor m are we inalej, are awe at e jun e'.
 %eng
 %spa
P a utz?
 %mor a utz?
 %eng
 %spa
C a utz a Carlos.
 %mor a utz a Carlos.
 %eng
 %spa
P le kalpe, tek'uri kaya qaj chuwach e riri' ri?.
 %mor le k-at/pet, tek'uri k-0-a/ya' qaj chuwach e riri' ri?.
 %eng
 %spa
P dah.
 %mor dah.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Rik kowix taj cha? kowix taj cha?
 %mor kowix taj cha? kowix taj cha?
 %eng
 %spa
P Carlos.
 %mor Carlos.
 %eng
 %spa
C a utz kawilo, ya choke.
 %mor a utz kawilo, ya choke.
 %eng
 %spa
P ah choke, ay xtzalij chinuloq.
 %mor ah choke, ay xtzalij chinuloq.
 %eng
 %spa
Rik al mari'y saj na?
 %mor al mari'y /saj na?
 %eng
 %spa
Ca le wech juni'.
 = le jun i wech.
 %mor le jun i w-e-ch.
 %eng
 %spa
P kusik'ij inaj uchaq'.
 %mor k-0-u/sik'i-j inaj u-chaq'.
 %eng
 %spa
Ca chaq' chi'.
 = uchaq' chi'.
 %mor *u-chaq' /chi'.
 %eng
 %spa
Rik uchaq' kacha'.
 %mor u-chaq' k-0/cha'.
 %eng
 %spa
Rik jakaxtaj impe loq.
 %mor /j-0-a/k'am-xtaj impe la-oq.
 %eng
 %spa
P ko b'a achaq'.
 %mor /k'o: b'a a-chaq'.
 %eng
 %spa
Ra no xinb'ij kanoq kape ta chik.
 %mor no xinb'ij kanoq kape ta chik.
 %eng
 %spa
Rik wa k'o: rachalal kacha.
 %mor wa k'o: rachalal kacha.
 %eng
 %spa
P ixpeq kimb'ij in.
 %mor ixpeq k-0-in/b'i-j in.
 %eng
 %spa
Rik xa pu k'o: ta wachalal in.
 %mor xa pu /k'o: ta w-achalal in.
 %eng
 %spa
Rik chalch'aw k'ut a Carlos.
 %mor ch-at/ch'aw k'u-t a Carlos.
 %eng
 %spa
Rik alaj juntaq ix.
 %mor alaj juntaq ix.
 %eng
 %spa
Ca ama le jun wuj?
 = chak'ama le jun wuuj?
 %mor *ch-0-*a/k'am-a le jun wuuj?
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
*C16-16
Ra qana kinchaj na.
 %mor qana kinchaj na.
 %eng
 %spa
Rik le jun a Carlos nkach'aw.
 %mor le jun a Carlos nkach'aw.
 %eng
 %spa taya'a.
P pamalo xa kayajo.
 %mor pamalo xa kayajo.
 %eng
 %spa qanampena qana qaya.
P na chiri ri', qana qaya na warali.
 %mor na chiri ri', qana qaya na warali.
 %eng
 %spa qaya na, kaqan a porowal.
P kaqapa qab'a le jun.
 %mor kaqapa qab'a le jun.
 %eng
 %spa
Rik a Carlos.
 %mor a Carlos.
 %eng
 %spa
Ca ink'am e li'.
 = kink'am e ri'.
 %mor *k-0-in/k'am e ri'.
 %eng
 %spa
Rik dah a Carlos.
 %mor dah a Carlos.
 %eng
 %spa
Ca ah, 'ek.
 = ah, x'ek.
 %mor ah, *x-0/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
C xpa le yes le jachinoq lare.
 %mor xpa le yes le jachinoq lare.
 %eng
 %spa
P weno ya la k'ut kapaqe'ik e'.
 %mor weno ya la k'u-t k-0/paq-e'-ik e'.
 %eng
 %spa
C k'o:ta modo le june minister mas.
 %mor k'o:ta modo le june minister mas.
 %eng
 %spa mas pesado mas al wene jelale.
C xu'ano.
 %mor xu'ano.
 %eng
 %spa
RA alaj keb' chakach jun mes le'.
 %mor alaj keb' chakach jun mes le'.
 %eng
 %spa
Rik xama kuq'i b'ila le jun.
 %mor xama kuq'i b'ila le jun.
 %eng
 %spa je ka'ana le chare.
Ra eh alaj b'ari.
 %mor eh alaj b'ari.
 %eng
 %spa
Rik ......
 %mor ......
 %eng
 %spa
Ra chu'ana wi:.
 %mor chu'ana wi:.
 %eng
 %spa
Rik piri k'o: chiri le miyer.
 %mor piri k'o: chiri le miyer.
 %eng
 %spa
C jas upatan le wuj, le', le'.
 %mor jas upatan le wuj, le', le'.
 %eng
 %spa
Rik eh xwalij loq.
 %mor eh xwalij loq.
 %eng
 %spa
*C16-17
Ra ah no.
 %mor ah no.
 %eng
 %spa
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
C k'o: taj ya n k'o: taj.
 %mor /k'o: taj ya n /k'o: taj.
 %eng
 %spa
P k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P x'ek are le ral lawatz pa.
 %mor x-0/b'e:-ik are le r-al le: aw-atz pa.
 %eng
 %spa
Ca xela', paxik.
 = xela', xpaxik.
 %mor xela', *x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
P oy, oy tel e kawalij loq e.
 %mor oy, oy tel e k-0-a/wali-j la-oq e.
 %eng
 %spa
At pelip.
 %mor pelip.
 %eng
 %spa
Ca ya jun wuuj.
 = chaya jun nuwuuj.
 %mor *ch-0-*a/ya' jun *nu-wuuj.
 %eng
 %spa
C enou.
 %mor enou.
 %eng
 %spa
Ca weno.
 = weno.
 %mor weno.
 %eng
 %spa
At xa chu karilo le.
 %mor xa chu k-0-r/il-o le.
 %eng
 %spa
Ca wech.
 = wech.
 %mor w-e-ch.
 %eng
 %spa
Ra laj kach'aw taj.
 %mor laj k-0/ch'aw ta-j.
 %eng
 %spa
Ca k'o: inaj mota le'.
 = k'o: inaj mota le'.
 %mor /k'o: inaj mota le'.
 %eng
 %spa
Ra n kaya ta la chawech.
 %mor n k-0-a/ya' ta la chi-aw-e-ch.
 %eng
 %spa
At inwixtaj na, jachin xyowik?
 %mor inw/il-xtaj na, jachin x-0/ya'-ow-ik?
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
At jachin xyowik?
 %mor jachin x-0/ya'-ow-ik?
 %eng
 %spa
Ca m?
 = m?
 %mor m?
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
At jachin xyowik?
 %mor jachin x-0/ya'-ow-ik?
 %eng who COMP-3A/give-FA-TIV?
 %spa
Ca le' x utukel ab'inik.
 = le xa utukel kab'inik.
 %mor le xa u-tukel *k-0/b'in-ik.
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
At jachin xyowik?
 %mor jachin x-0/ya'-ow-ik?
 %eng who COMP-3A/give-FA-TIV?
 %spa
Ca le jun chik i'.
 = le jun chik i'.
 %mor le jun chi-k i'.
 %eng
 %spa
Ca aa 'ey le Pelip.
 = re le Pelip.
 %mor r-e le Pelip.
 %eng
 %spa
Ca el la Pel la le?
 = re la Pel la le?
 %mor r-e le: a Pel la le?
 %eng
 %spa
Ca le?
 = le?
 %mor le?
 %eng
 %spa
*C16-18
C le?
 %mor le?
 %eng
 %spa
C ka'an pa le tzalam.
 %mor ka'an pa le tzalam.
 %eng
 %spa
C ka'an pa le tzalam.
 %mor ka'an pa le tzalam.
 %eng
 %spa
C le, pa le naj jun ch'ich' chik.
 %mor le, pa le naj jun ch'ich' chik.
 %eng
 %spa
Ca uch, ab'inik.
 = utz kab'inik.
 %mor utz *k-0/b'in-ik.
 %eng
 %spa
Rik pero le keb' chikule.
 %mor pero le keb' chikule.
 %eng
 %spa
Ca keb'.
 = keb'.
 %mor keb'.
 %eng
 %spa
C jachinke le mas aninaq le jun moto.
 %mor jachinke le mas aninaq le jun moto.
 %eng
 %spa o le naj carro?
P sab'er, e k'o: procession?
 %mor sab'er, e k'o: procession?
 %eng
 %spa
Rik a pelip, impe la Pedra je ku'ana le'.
 %mor a pelip, impe la Pedra je ku'ana le'.
 %eng
 %spa
C al Tel.
 %mor al Tel.
 %eng
 %spa
P al Tel cha'.
 %mor al Tel cha'.
 %eng
 %spa
At tajin ku'an grab'ar da?
 %mor tajin ku'an grab'ar da?
 %eng
 %spa
P jah? taqan taj.
 %mor jah? taqan taj.
 %eng
 %spa
At tajin kab'inike.
 %mor tajin kab'inike.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
At tajin kab'inike'.
 %mor tajin kab'inike'.
 %eng
 %spa
C kab'inik.
 %mor kab'inik.
 %eng
 %spa
P xaq kab'in nah.
 %mor xaq kab'in nah.
 %eng
 %spa
P weno at lista ku pawi kinan bi le jun jun i?
 %mor weno at lista ku pawi kinan bi le jun jun i?
 %eng
 %spa
P xe wi le moto le kepaqeik.
 %mor xe wi le moto le k-e/paq-e-ik.
 %eng
 %spa
P tija lawa cha'.
 %mor /tij-a le: a-wa /cha'.
 %eng
 %spa
Ca anik.
 = xanik.
 %mor *x-0/b'an-PASS1-ik.
 %eng
 %spa
P le:.
 %mor le:.
 %eng
 %spa
C le: ay.
 %mor le: ay.
 %eng
 %spa
Ca mas k'an e jun i' cha'.
 = mas k'an e jun i' cha'.
 %mor mas k'an e jun i' /cha'.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
*C16-19
Ca mas k'an e jun ch'ich' cha'.
 = mas k'an e jun ch'ich' cha'.
 %mor mas k'an e jun ch'ich' /cha'.
 %eng
 %spa
P mas k'an e jun ch'ich'?
 %mor mas k'an e jun ch'ich'?
 %eng
 %spa
Ca je 'e lon topa le jun wech.
 = je re don tiopa le jun wech.
 %mor je *r-e don tiopa le jun w-e-ch.
 %eng
 %spa
C mas kan u chofer.
 %mor mas kan u chofer.
 %eng
 %spa
P re, re don tiopa la weh?
 %mor re, re don tiopa la weh?
 %eng
 %spa
Ca m.
 = m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
P iya.
 %mor iya.
 %eng
 %spa
Ca le jun moto le wech.
 = le jun moto le wech.
 %mor le jun moto le wech.
 %eng
 %spa
P la k'ut e'.
 %mor la k'u-t e'.
 %eng
 %spa
Ca le wech.
 = le wech.
 %mor le w-e-ch.
 %eng
 %spa
P jo Xela kacha'.
 %mor /j-uj Xela k-at/cha'.
 %eng
 %spa
Rik chalch'awa kut.
 %mor ch-at/ch'aw-a k'u-t.
 %eng
 %spa
Ca Xela.
 = jo Xela.
 %mor /*j-uj Xela.
 %eng
 %spa
Ca Xela.
 = Xela.
 %mor Xela.
 %eng
 %spa
P Xela, zunil kacha'.
 %mor Xela, zunil k-at/cha'.
 %eng
 %spa
Ca zunil.
 = zunil.
 %mor zunil.
 %eng
 %spa
P a kach'ob' castil a Carlos?
 %mor a kach'ob' castil a Carlos?
 %eng
 %spa
P xt Carlos.
 %mor xt Carlos.
 %eng
 %spa
P a kach'ob' castiya?
 %mor a kach'ob' castiya?
 %eng
 %spa
P kach'ob' castiya, dah?
 %mor k-0-a/ch'ob' castiya, dah?
 %eng
 %spa
P kachob'o?
 %mor k-0-a/ch'ob'-o?
 %eng
 %spa
P tiket.
 %mor tiket.
 %eng
 %spa
C le jun tiket.
 %mor le jun tiket.
 %eng
 %spa
Ca ya'.
 = ya'.
 %mor ya'.
 %eng
 %spa
C keb' nu b'olita.
 %mor keb' nu b'olita.
 %eng
 %spa
P nu b'olita.
 %mor nu b'olita.
 %eng
 %spa
C nu b'oleta, oxib' nu b'oleta.
 %mor nu b'oleta, oxib' nu b'oleta.
 %eng
 %spa
Ca keb', keb', keb'.
 = keb', keb', keb'.
 %mor keb', keb', keb'.
 %eng
 %spa
C kinya le nu b'oleta che le chofer ya.
 %mor kinya le nu b'oleta che le chofer ya.
 %eng
 %spa
*C16-20
Ca tet.
 = tet.
 %mor tet.
 %eng
 %spa
C ya kinek ya.
 %mor ya kinek ya.
 %eng
 %spa
P aya katzaq b'ik, katzaq b'ik chila le'.
 %mor aya k-0/tzaq b'i-k, k-0/tzaq b'i-k chila le'.
 %eng
 %spa
Ca le lon tope le wech.
 = re don tiopa le wech.
 %mor r-e don tiopa le w-e-ch.
 %eng
 %spa
P je' cha'.
 %mor je' /cha'.
 %eng
 %spa
Ca e k'an e 'el lon topa.
 = are k'an are don tiopa.
 %mor are k'an are don tiopa.
 %eng
 %spa
P je' cha'.
 %mor je' cha'.
 %eng
 %spa
C  ya, jawi: k'o:wi la pasaje?
 %mor  ya, jawi: k'o:wi la pasaje?
 %eng
 %spa jawi k'o wi la boleta? jawi k'owi? ya.
P we no tel loq, tel loq.
 %mor we no tel loq, tel loq.
 %eng
 %spa
C minester jun veinte len, minester jun veinte len.
 %mor minester jun veinte len, minester jun veinte len.
 %eng
 %spa
Ca wech.
 = wech.
 %mor w-e-ch.
 %eng
 %spa
C jawi: k'o wih?
 %mor jawi: /k'o: wih?
 %eng
 %spa
C jawi k'o wih?
 %mor jawi /k'o: wih?
 %eng
 %spa
C ya, ya, ya jela le.
 %mor ya, ya, ya jela le.
 %eng
 %spa
C jas ka'ano?
 %mor jas k-0-a/b'an-o?
 %eng
 %spa
C bay, we xpax.
 %mor bay, we x-0/pax.
 %eng
 %spa
C la carro.
 %mor la carro.
 %eng
 %spa
P katak'e, katak'e kulan kab'in ta chik.
 %mor katak'e, katak'e kulan kab'in ta chik.
 %eng
 %spa
C kab'in ta chik.
 %mor k-0/b'in ta chi-k.
 %eng
 %spa
P kinaxtaj na jaron kacha'.
 %mor k-0-in/a-xtaj na jaron k-at/cha'.
 %eng
 %spa
Ca max k'an le le lon topa.
 = le mas k'an le re don tiopa.
 %mor *le mas k'an le r-e don tiopa.
 %eng
 %spa
Ca jelik.
 = jelik.
 %mor /jel-ik.
 %eng
 %spa
Rik a pedro, anan milia?
 %mor a pedro, a-nan milia?
 %eng
 %spa
Ca jelik.
 = jelik.
 %mor /jel-ik.
 %eng
 %spa
C le:.
 %mor le:.
 %eng
 %spa
P b'ay le, b'ay xkijal kib' cha', eou.
 %mor b'ay le, b'ay xkijal kib' cha', eou.
 %eng
 %spa tzaqopij ku lawe', chatzaqopij lawe'.
*C16-21
P yamero tzaqik, xpaqe q'ante'el.
 %mor yamero /tzaq-ik, x-0/paq-e q'ante'el.
 %eng
 %spa
Ca k'an e jun.
 = k'an e jun.
 %mor k'an e jun.
 %eng
 %spa
Ca e lon topa mas k'an.
 = le re don tiopa mas k'an.
 %mor *le *r-e don tiopa mas k'an.
 %eng
 %spa
C le, al tel, ay xpaqi pa Cantel, uy.
 %mor le, al tel, ay xpaqi pa Cantel, uy.
 %eng
 %spa
P uy tzaq b'i le tzalam.
 %mor uy tzaq b'i le tzalam.
 %eng
 %spa
C k'o le ul.
 %mor /k'o: le ul.
 %eng
 %spa
P k'o le k'ul.
 %mor k'o le k'ul.
 %eng
 %spa
Ca tem, tem.
 = tem, tem.
 %mor tem, tem.
 %eng
 %spa
Ca o kacho:ch.
 = k'o: kacho:'ch.
 %mor /k'o: k-acho:'ch.
 %eng
 %spa
Ca o kacho'ch cha'.
 = k'o: kacho:'ch cha.
 %mor /k'o: k-acho:'ch /cha'.
 %eng
 %spa
C le: jawi?
 %mor le: jawi?
 %eng
 %spa
Ca chi walal.
 = waral.
 %mor waral.
 %eng
 %spa
C eno.
 %mor eno.
 %eng
 %spa
Ca o chi jun wota.
 = k'o uchi le jun wota.
 %mor /k'o: *u-chi le jun wota.
 %eng
 %spa
Ca le kacho:'ch cha'.
 = le kacho:'ch cha'.
 %mor le k-acho:'ch /cha'.
 %eng
 %spa
C a nim la kacho'och?
 %mor a nim la kacho'och?
 %eng
 %spa
Ca pele'?
 = pele'?
 %mor pele'?
 %eng
 %spa
C jela le.
 %mor jela le.
 %eng
 %spa
Ca wuj.
 = wuj.
 %mor wuj.
 %eng
 %spa
P jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
C k'o: le chikach le:.
 %mor /k'o: le chikach le:.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C k'o: le chikach, le, pa le wuj e:.
 %mor /k'o: le chikach, le, pa le wuj e:.
 %eng
 %spa
C puro chikach k'o chiri.
 %mor puro chikach /k'o: chiri.
 %eng
 %spa
Ca ile ta b'a wach.
 = wari le ta b'a wach.
 %mor wari le ta b'a wach.
 %eng
 %spa
Ca la le'.
 = la le'.
 %mor la le'.
 %eng
 %spa
P je la le'.
 %mor je la le'.
 %eng
 %spa
C ah, jela le?
 %mor ah, jela le?
 %eng
 %spa
*C16-22
P kach'ob'a?
 %mor k-0-a/ch'ob'-a?
 %eng
 %spa
Ca ch'ob'oh.
 = kinch'ob'oh.
 %mor *k-0-*in/ch'ob'-oh.
 %eng
 %spa
Ca e laj e'.
 = e laj e'.
 %mor e laj e'.
 %eng
 %spa
Ca e alaj e.
 = e alaj e.
 %mor e alaj e.
 %eng
 %spa
C le naj a Carlos, k'o: luq'aq jela le:.
 %mor le naj a Carlos, /k'o: le: u-q'aq jela le:.
 %eng
 %spa
Ca o ta jun wech aleh.
 = k'o ta jun wech aleh.
 %mor /k'o: ta jun w-e-ch aleh.
 %eng
 %spa
C ah je', k'o le q'aq' chinikaj le naj ch'o.
 %mor ah je', k'o le q'aq' chinikaj le naj ch'o.
 %eng
 %spa
C le k'o: lu sib'.
 %mor le k'o: lu sib'.
 %eng
 %spa
C jela le k'o le q'aq'.
 %mor jela le /k'o: le q'aq'.
 %eng
 %spa
C pero n k'o ta uwa'.
 %mor pero n /k'o: ta u-wa'.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C pero xril linaj chich' linaj chij, le:.
 %mor pero xril linaj chich' linaj chij, le:.
 %eng
 %spa
C kuya le chij chupam le chim, le:.
 %mor kuya le chij chupam le chim, le:.
 %eng
 %spa
C kuriq lu chij y xuya chupam linaj chim le.
 %mor kuriq lu chij y xuya chupam linaj chim le.
 %eng
 %spa
Ca le', jun chikop.
 = le', jun chikop.
 %mor le', jun chikop.
 %eng
 %spa
C karilo le jun achi le?
 %mor karilo le jun achi le?
 %eng
 %spa
C ah sib'alaj k'an lare.
 %mor ah sib'alaj k'an le: are.
 %eng
 %spa
C ma utz taj.
 %mor ma utz ta-j.
 %eng
 %spa
C karilo le elaq'om.
 %mor k-0-r/il-o le /elaq'a-om.
 %eng
 %spa
C kub'ij che le policia k'o: le jun elaq'om.
 %mor k-0-u/b'i-j che le policia /k'o: le jun /elaq'a-om.
 %eng
 %spa
P jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
Ca jom.
 = q'ajom.
 %mor /q'aj-om.
 %eng
 %spa
C jawi'?
 %mor jawi'?
 %eng
 %spa
P jawi'?
 %mor jawi'?
 %eng
 %spa
P a atxajow pa q'ajom a Carlos?
 %mor a at/xajow pa /q'aj-om a Carlos?
 %eng
 %spa
C le xe le taq policia.
 %mor le x-0/b'e: le taq policia.
 %eng
 %spa
C k'o lukej.
 %mor /k'o: le: u-kej.
 %eng
 %spa
C kejenik lukej
 %mor kejenik lukej
 %eng
 %spa
C kape chi jun.
 %mor k-0/pet chi jun.
 %eng
 %spa
C kape chi jun chik.
 %mor kape chi jun chik.
 %eng
 %spa
C jas k'o pa luchim?.
 %mor jas /k'o: pa luchim?.
 %eng
 %spa
C kebij, tzaq lu le achi pa le.
 %mor k-0-a/b'i-j, /tzaq lu le achi pa le.
 %eng
 %spa
*C16-23
C chupam le cho.
 %mor chupam le cho.
 %eng
 %spa
C ya k'o le powi.
 %mor ya k'o le powi.
 %eng
 %spa
C xkisik.
 %mor x-0/k'is-ik.
 %eng
 %spa
Ca jun chik, le?
 = jun chik, le?
 %mor jun chik, le?
 %eng
 %spa
C xk'isik.
 %mor xk'isik.
 %eng
 %spa
Ca wilampe'.
 = chawilampe.
 %mor *ch-0-aw/il-a ampe.
 %eng
 %spa
Ca q'ajom.
 = q'ajom.
 %mor /q'aj-om.
 %eng
 %spa
P x'ek.
 %mor x-0/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
C x'ek.
 %mor x-0/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
Ca li'.
 = ri'.
 %mor ri'.
 %eng
 %spa
C jawi?
 %mor jawi?
 %eng
 %spa
P jawi k'o wi?
 %mor jawi k'o wi?
 %eng
 %spa
C kawilo'?
 %mor kawilo'?
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
C jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
Ca le naj santa le'.
 = le naj santa le'.
 %mor le naj santa le'.
 %eng
 %spa
C le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
P naj Santa.
 %mor naj Santa.
 %eng
 %spa
C le kapa chi jun.
 %mor le k-0/pet chi jun.
 %eng
 %spa
Ca ma kel ta chu b'ik.
 = ma kel ta chu b'ik.
 %mor ma k-0/el ta chi b'i-k.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P ma kel ta chub'ik.
 %mor ma kel ta chub'ik.
 %eng
 %spa
P chawesaj e jun si'.
 %mor ch-0-aw/esa-j e jun si'.
 %eng
 %spa
C le:, uy.
 %mor le:, uy.
 %eng
 %spa
Ca achike e le lon topa?
 = jachike le re don tiopa?
 %mor jachike le r-e don tiopa?
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
Ca mas k'an e le lon topah.
 = mas k'an e re don tiopa.
 %mor mas k'an e r-e don tiopa.
 %eng
 %spa
*C16-24
P mas k'an.
 %mor mas k'an.
 %eng
 %spa
Ca a pela', mas kan e 'e lon topa awaj.
 = a pedro mas kan e re kawaj don tiopa.
 %mor a pedro mas kan e *r-e *k-0-aw/a-j don tiopa.
 %eng
 %spa
P jachin pa ajchaqe lawe'.
 %mor jachin pa aj-chaqe le: aw-e'.
 %eng
 %spa
Ca e le jun i'.
 = are le jun i'.
 %mor are le jun i'.
 %eng
 %spa
P are jachin ajchaqe le kab'ij.
 %mor are jachin ajchaqe le kab'ij.
 %eng
 %spa
Ca m?
 = m?
 %mor m?
 %eng
 %spa
P jachin ajchaqe'.
 %mor jachin ajchaqe'.
 %eng
 %spa
Ca achike'.
 = jachike'?
 %mor jachike'?
 %eng
 %spa
P lach'ich' e kab'ij jachin ku le junaj ali ko pa jah?
 %mor le: a-ch'ich' e k-0-a/b'i-j jachin k'u le junaj ali /k'o: pa jah?
 %eng
 %spa
P a Carlos.
 %mor a Carlos.
 %eng
 %spa
Ca ay k'o: chin jun.
 = ay kutijo.
 %mor ay k-0-u/tij-o.
 %eng
 %spa
P jachin e jun aj ali k'o: pa jah?
 %mor jachin e jun aj ali /k'o: pa jah?
 %eng
 %spa
P awanab'?
 %mor aw-anab'?
 %eng
 %spa
P no'?
 %mor no'?
 %eng
 %spa
C a chaq'?
 %mor a chaq'?
 %eng
 %spa
Ca le jun i mas k'an e e lon topa.
 = le jun i mas k'an e re don tiopa la.
 %mor le jun i mas k'an e *r-e don tiopa la.
 %eng
 %spa
Ca jat, dih.
 = jat, dih.
 %mor /j-at, dih.
 %eng
 %spa
Ca pe chile jun awa le'.
 = pe chile jun awa le'.
 %mor *k-0/pet chile jun awa le'.
 %eng
 %spa
C jas uwach le jun e'?
 %mor jas uwach le jun e'?
 %eng
 %spa
Ca a wan.
 = a wan.
 %mor a wan.
 %eng
 %spa
C awan.
 %mor awan.
 %eng
 %spa
P xt a Carlos, b'ay b'ay.
 %mor xt a Carlos, b'ay b'ay.
 %eng
 %spa bay.
C jasche katu ch'aya.
 %mor jasche k-at-u/ch'ay-a.
 %eng
 %spa
P k'an a Carlos.
 %mor k'an a Carlos.
 %eng
 %spa
P chatqaju la jewa ri.
 %mor ch-at/qaj-a la jewa ri.
 %eng
 %spa
P chatqaju la jewa ri.
 %mor ch-at/qaj-a la jewa ri.
 %eng
 %spa
Ca le jun e?
 = le jun e?
 %mor le jun e?
 %eng
 %spa
*C16-25
P jat pa la tun.
 %mor /j-at pa la tun.
 %eng
 %spa
C chakul pa latem.
 %mor ch-at/kul pa le: a-tem.
 %eng
 %spa
C chakul pa latun jela le'.
 %mor ch-at/kul pa le: atun jela le'.
 %eng
 %spa
C chakul pa la tem.
 %mor chakul pa la tem.
 %eng
 %spa
Ixoq ka'an taj tat.
 %mor k-0-a/b'an ta-j tat.
 %eng
 %spa
Ak'al jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ixoq ka'an taj, kayajan e pelipe.
 %mor k-0-a/b'an ta-j, k-0/yaj-an e pelipe.
 %eng
 %spa
C chakul pa le tem jela le.
 %mor ch-at/kul pa le tem jela le.
 %eng
 %spa
Ixoq chalkula pa le tun.
 %mor ch-at/kul-a pa le tun.
 %eng
 %spa
Ixoq chalkula pa le tun.
 %mor ch-at/kul-a pa le tun.
 %eng
 %spa
C chakul pa le tem jela le.
 %mor ch-at/kul pa le tem jela le.
 %eng
 %spa
P chama k'u loq e, le'.
 %mor ch-0-a/k'am-a k'u la-oq e, le'.
 %eng
 %spa
Ca ya loq jun chachal e'.
 = chaya loq e jun chachal e'.
 %mor *ch-0-*a/ya' la-oq *e jun chachal e'.
 %eng
 %spa
C le jun e'.
 %mor le jun e'.
 %eng
 %spa
*xk'is le nab'e uwach le cinta C-16.
*C16-26
C jachinoq lare le juni?
 %mor jachinoq lare le juni?
 %eng
 %spa
Ixoq ala cha.
 %mor ala cha.
 %eng
 %spa
C jachinoq le chichu' jelale le'.
 %mor jachinoq le chichu' jelale le'.
 %eng
 %spa
C xtzaqik.
 %mor x-0/tzaq-ik.
 %eng
 %spa
P xtzaqik.
 %mor xtzaqik.
 %eng
 %spa
P xtzaqik.
 %mor xtzaqik.
 %eng
 %spa
Ixoq chi axtaj b'ana.
 %mor chi axtaj b'ana.
 %eng
 %spa
P b'ay.
 %mor b'ay.
 %eng
 %spa
Ca kape la, kape la le jab'.
 = kape la, kape la le jab'.
 %mor k-0/pet la, k-0/pet la le jab'.
 %eng
 %spa
C kapetik.
 %mor k-0/pet-ik.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P kape la kape la le jab'?
 %mor k-0/pet la k-0/pet la le jab'?
 %eng
 %spa
Ca kape lah.
 = kape lah.
 %mor k-0/pet lah.
 %eng
 %spa
P kape taj.
 %mor k-0/pet ta-j.
 %eng
 %spa
Ca atoka pa jah.
 = chatoka pa jah.
 %mor *ch-at/ok-a pa jah.
 %eng
 %spa
P m?
 %mor m?
 %eng
 %spa
Ca e kitoka pa jah.
 = chatoka pa jah.
 %mor ch-at/ok-a pa jah.
 %eng
 %spa
Ca m, ntoka pa jah.
 = chatoka pa jah.
 %mor *ch-at/ok-a pa jah.
 %eng
 %spa
P utz waral.
 %mor utz waral.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P a utz waral?
 %mor a utz waral?
 %eng
 %spa
C utz waral.
 %mor utz waral.
 %eng
 %spa
Ca o jun nuyanta.
 = k'o: jun uyanta.
 %mor /k'o: jun nu-yanta.
 %eng
 %spa
C jun yanta.
 %mor jun yanta.
 %eng
 %spa
P qatanik dah.
 %mor qatanik dah.
 %eng
 %spa
At jawi'?
 %mor jawi'?
 %eng
 %spa
*C16-26
P x'ek, utukel.
 %mor x'ek, utukel.
 %eng
 %spa
At nk'o:taj.
 %mor nk'o:taj.
 %eng
 %spa
P chawilampe panoq.
 %mor chawilampe panoq.
 %eng
 %spa
At jawi jewari'.
 %mor jawi jewari'.
 %eng
 %spa
P jewari'.
 %mor jewari'.
 %eng
 %spa
Ca q'aq'.
 = q'aq'.
 %mor q'aq'.
 %eng
 %spa
P la k'ut tajin chub'ixik da le.
 %mor la k'ut /tajin chi u/b'i:-x-ik da le.
 %eng
 %spa
P uy le julaj kelik da.
 %mor uy le julaj k-0/el-ik da.
 %eng
 %spa
P jasche xa petinaq chik.
 %mor jasche xa /pet-inaq chi-k.
 %eng
 %spa
At k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P kitun atuchix ya le?
 %mor kitun atu/chix ya le?
 %eng
 %spa
At chana k'ut e.
 %mor ch-0-a/b'an-a k'u-t e.
 %eng
 %spa
Ca ruk' e lal.
 = ruk' e ral.
 %mor r-uk' e r-al.
 %eng
 %spa
At jachine xyowik?
 %mor jachine xyowik?
 %eng
 %spa
P la k'ute jasche maka k'am b'ik.
 %mor la k'ute jasche maka k'am b'ik.
 %eng
 %spa
At uy ya kaxtaj na nuchaket chuq wij.
 %mor uy ya /k'am-xtaj na nu-chaket chuq wij.
 %eng
 %spa
At kine kamik.
 %mor k-in/b'e: kamik.
 %eng
 %spa
P chuwach, weno ah.
 %mor chuwach, weno ah.
 %eng
 %spa
Ca inwesaj inaj ak'al i.
 = inwesaj inaj ak'al i.
 %mor *k-0-inw/esa-j inaj ak'al i.
 %eng
 %spa
P n kel taj.
 %mor n k-0/el ta-j.
 %eng
 %spa
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
Ca uy ma kel taj.
 = uy ma kel taj.
 %mor uy ma k-0/el ta-j.
 %eng
 %spa
C xa puro chich' lale'.
 %mor xa puro chich' lale'.
 %eng
 %spa
Ca keb' wech.
 = keb' wech.
 %mor keb' wech.
 %eng
 %spa
C keb', jasche keb'.
 %mor keb', jasche keb'.
 %eng
 %spa
Ca ka'e:k.
 = ka'e:k.
 %mor k-0/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
*C16-28
C xek.
 %mor x-0/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
Ca x'ek, a xelik.
 = x'ek, a xelik.
 %mor x-0/b'e:-ik, a x-0/el-ik.
 %eng
 %spa
P jawi: ka'e wih?
 %mor jawi: k-0/b'e: wih?
 %eng
 %spa
C xawil le nimaq'ij.
 %mor xawil le nimaq'ij.
 %eng
 %spa
Ca chike'?
 = jachike'?
 %mor jachike'?
 %eng
 %spa
C a xawil le nimaq'ij chiri.
 %mor a x-0-aw/il le nimaq'ij chiri.
 %eng
 %spa
Ca le li'.
 = le ri'.
 %mor le ri'.
 %eng
 %spa
P a xawil le xajoj cha'.
 %mor a x-0-aw/il le /xajow-j /cha'.
 %eng
 %spa
C xawil le xajoj.
 %mor x-0-aw/il le /xajow-j.
 %eng
 %spa
Ca xinwila'.
 = xinwila'.
 %mor x-0-inw/il la'.
 %eng
 %spa
C jachike xojoj?
 %mor jachike xojoj?
 %eng
 %spa
Ca jo, jo' pa jah.
 = jo, jo' pa jah.
 %mor /j-uj, /j-uj pa jah.
 %eng
 %spa
C utz chiri a utz chiri.
 %mor utz chiri a utz chiri.
 %eng
 %spa
Ca utz taj.
 = utz taj.
 %mor utz taj.
 %eng
 %spa
Ca kape la le jab'.
 = kape la le jab'.
 %mor k-0/pet la le jab'.
 %eng
 %spa
C kape taj, xaq xe wi le sutz.
 %mor kape taj, xaq xe wi le sutz.
 %eng
 %spa
C jas kub'ij la lu'.
 %mor jas k-0-u/b'i:-j le: a lu'.
 %eng
 %spa
Ca a'an at, a'an at ah.
 = ka'an at dah.
 %mor *k-0-a/b'an at dah.
 %eng
 %spa
P al sep, no at al sep taj.
 %mor al sep, no at al sep ta-j.
 %eng
 %spa
Ca a'an.
 = ka'an.
 %mor *k-0-a/b'an.
 %eng
 %spa
C m jachinoq?
 %mor m jachinoq?
 %eng
 %spa
P e'u.
 %mor e'u.
 %eng
 %spa
Ca a a'an at tah sa.
 = a ka'an at dah, sa'aj.
 %mor a *k-0-a/b'an at dah, /sa'aj.
 %eng
 %spa
P Carlos.
 %mor Carlos.
 %eng
 %spa
Ca pelipe.
 = pelipe.
 %mor pelipe.
 %eng
 %spa
P Carlos.
 %mor Carlos.
 %eng
 %spa
C jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
*C16-29
Ca a'an at.
 = a ka'an at.
 %mor *a *k-0-a/b'an at.
 %eng
 %spa
Ca at, at.
 = at, at.
 %mor at, at.
 %eng
 %spa
P a xatpe xela iwir?
 %mor a x-at/pet xela iwir?
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P a xatpe xela iwir?
 %mor a x-at/pet xela iwir?
 %eng
 %spa
Ca impe lah.
 = ximpe lah.
 %mor *x-in/pet lah.
 %eng
 %spa
P jas xa'ana?
 %mor jas xa'ana?
 %eng
 %spa
P Carlos Carlos.
 %mor Carlos Carlos.
 %eng
 %spa
P jas xa'ana'?
 %mor jas x-0-a/b'an-a'?
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jas xa'ana'?
 %mor jas x-0-a/b'an-a'?
 %eng
 %spa
Ca xeqaloq'o mayicena.
 = xeqaloq'o mayicena.
 %mor x-0-e-qa/loq'-o mayicena.
 %eng
 %spa
P mayicena.
 %mor mayicena.
 %eng
 %spa
Ca je'.
 = je'.
 %mor je'.
 %eng
 %spa
P jachin ajchaq'e b'aya, b'aya.
 %mor jachin ajchaq'e b'aya, b'aya.
 %eng
 %spa
C b'aya xpaxik.
 %mor b'aya x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
P b'aya xetzalob'ik.
 %mor b'aya x-0/etzalob'-ik.
 %eng
 %spa
C kink'amo, kink'amo.
 %mor kink'amo, kink'amo.
 %eng
 %spa
P b'ay.
 %mor b'ay.
 %eng
 %spa
C ya xpaxik.
 %mor ya xpaxik.
 %eng
 %spa ya xpaxik.
P kukamb'ik.
 %mor kukamb'ik.
 %eng
 %spa
C kinkamb'ik.
 %mor kinkamb'ik.
 %eng
 %spa
P jasche xawesaj, jasche xawesaj.
 %mor jasche xawesaj, jasche xawesaj.
 %eng
 %spa
C jachinoq lare'?
 %mor jachinoq lare'?
 %eng
 %spa
Ca ah xa jun.
 = ah xa jun.
 %mor ah xa jun.
 %eng
 %spa
P b'ay xetzalob'ik.
 %mor b'ay x-0/etzalob'-ik.
 %eng
 %spa
*C16-30
P xelik.
 %mor x-0/el-ik.
 %eng
 %spa
Ca impe le jun wuuj le'.
 = impe le jun wuuj le'.
 %mor impe le jun wuuj le'.
 %eng
 %spa
P chinoq.
 %mor chinoq.
 %eng
 %spa
Ca impe jun wuuj saj in.
 = impele jun wuj kinwesaj in.
 %mor impele jun wuj *k-0-*inw/esa-j in.
 %eng
 %spa
C no kink'am b'ik.
 %mor no kink'am b'ik.
 %eng
 %spa
C kink'am b'ik.
 %mor k-0-in/k'am b'i-k.
 %eng
 %spa
C xk'isik.
 %mor x-0/k'is-ik.
 %eng
 %spa
C xpaxik.
 %mor x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
Ca kapax tiya le'.
 = kapax tiya le'.
 %mor k-0/pax tiya le'.
 %eng
 %spa
P n kawesaj ta chik.
 %mor n k-0-aw/esa-j ta chi-k.
 %eng
 %spa
Ca uy le?
 = uy le?
 %mor uy le?
 %eng
 %spa
P maji we xelik n ko ta chi modo la kab'inisaj.
 %mor maji we x-0/el-ik n /k'o: ta chi modo la k-0-a/b'in-isa-j.
 %eng
 %spa
Ca awech kal.
 = awech e carro.
 %mor aw-e-ch *e carro.
 %eng
 %spa
P no are wech, awech e nuto.
 %mor no are wech, aw-e-ch e nuto.
 %eng
 %spa
P a utz?
 %mor a utz?
 %eng
 %spa
P n k'u latat a Cis?
 %mor n k'u le: a-tat a Cis?
 %eng
 %spa
P a Cis chi' a Carlos, Carlos.
 %mor a Cis /chi' a Carlos, Carlos.
 %eng
 %spa
C le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
C asche k'o:pa le jun.
 = jasche k'o: pa le jun.
 %mor jasche k'o: pa le jun.
 %eng
 %spa
P a Carlos.
 %mor a Carlos.
 %eng
 %spa
C jawi: k'o: wi le moto.
 %mor jawi: /k'o: wi le moto.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jawi: k'o: wi le.
 %mor jawi: /k'o: wi le.
 %eng
 %spa
P n ku latat?
 %mor n ku le: a-tat?
 %eng
 %spa
Ca chi's.
 = chi's.
 %mor chi's.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C la tat ko puwi chuxe le.
 %mor la tat ko puwi chuxe le.
 %eng
 %spa nk'ula tat?
*C16-31
P nkula xajab' a Carlos?
 %mor nkula xajab' a Carlos?
 %eng
 %spa a Carlos nk'ula xajab'e k'ak'?
C ay le, le.
 %mor ay le, le.
 %eng
 %spa
P le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
Ca iyej nah.
 = chiniwiyej nah.
 %mor *ch-*in-*iw/iye'-j nah.
 %eng
 %spa
Ca enk'ama nusapat.
 = kenk'ama nusapat.
 %mor *k-0-e-in/k'am-a nu-sapat.
 %eng
 %spa
P a k'o: asapat k'ak?
 %mor a /k'o: a-sapat k'ak?
 %eng
 %spa
Ca k'o: lah.
 = k'o: lah.
 %mor /k'o: lah.
 %eng
 %spa
P jawi le'?
 %mor jawi le'?
 %eng
 %spa
Ca intaq lij chi ne q'eh.
 = ntaq rij chi ne q'eh.
 %mor ntaq rij chi ne q'eh.
 %eng
 %spa
P n k'o: ta k'u k'ak'?
 %mor n /k'o: ta k'u k'ak'?
 %eng
 %spa
Ca k'o: taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P iya'.
 %mor iya'.
 %eng
 %spa
Ak'al Carlos.
 %mor Carlos.
 %eng
 %spa
P a k'o:lik a.
 %mor a /k'o:-l-ik a.
 %eng
 %spa
Ca a o lenaj numoto.
 = a k'o lenaj numoto.
 %mor a /k'o le naj nu-moto.
 %eng
 %spa
P ja a k'o:lik.
 %mor ja a /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
Ca le numoto.
 = le numoto.
 %mor le nu-moto.
 %eng
 %spa
C k'o jela le'.
 %mor k'o jela le'.
 %eng
 %spa
Ca wile'?
 = wile'?
 %mor wile'?
 %eng
 %spa
C jela le' ya k'o: ta chik.
 %mor jela le' ya /k'o: ta chi-k.
 %eng
 %spa
C k'o: ruk' a lu' pa luworxa.
 %mor /k'o: r-uk' a lu' pa le: u-worxa.
 %eng
 %spa
Ca a su wach le'?
 = jas uwach a le.
 %mor jas uwach a le.
 %eng
 %spa
At jawi: xaya wi a Carlos?
 %mor jawi: x-0-a/ya' wi a Carlos?
 %eng
 %spa
P nikaj rij kacha ya' ale ja.
 %mor nikaj rij k-at/cha' ya' ale ja.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
*C16-32
P chachal.
 %mor chachal.
 %eng
 %spa
C chata charech jawi k'o wi le nu.
 %mor ch-0-a/ta' charech jawi /k'o: wi le nu.
 %eng
 %spa
P jas uwach a Carlos?
 %mor jas uwach a Carlos?
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
P are le k'o: pa le jun k'at.
 %mor are le /k'o: pa le jun k'at.
 %eng
 %spa
C ah jelale'.
 %mor ah jelale'.
 %eng
 %spa
At uh are k'u te:.
 %mor uh are k'u te:.
 %eng
 %spa
P kojo k'ut e'.
 %mor /koj-o k'u-t e'.
 %eng
 %spa
Ca ah gelowik.
 = ah xetzelob'ik.
 %mor ah *x-0/etzelob'-ik.
 %eng
 %spa
P no', utz.
 %mor no', utz.
 %eng
 %spa
C jawi: kape wi le taq tapita.
 %mor jawi: k-0/pet wi le taq tapita.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C jawi: kapewi le taq tapita?
 %mor jawi: kapewi le taq tapita?
 %eng
 %spa
P jawi: xak'am wih cha'.
 %mor jawi: x-0-a/k'am wih /cha'.
 %eng
 %spa
Ca ma kok taj jun i'.
 = ma kok ta le jun e'?
 %mor ma k-0/ok ta *le jun e'?
 %eng
 %spa
C n ku le jun e'?
 %mor n ku le jun e'?
 %eng
 %spa
P chakojo le ri'ri'.
 %mor ch-0-a/koj-o le ri'ri'.
 %eng
 %spa
Ca ma kok ta chi ne q'e:.
 = ma kok ta chi ne q'e:.
 %mor ma k-0/ok ta chi ne q'e:.
 %eng
 %spa
P kokik.
 %mor k-0/ok-ik.
 %eng
 %spa
Ca kokik.
 = kokik.
 %mor k-0/ok-ik.
 %eng
 %spa
C jas uwach e kokik.
 %mor jas u-wach e k-0/ok-ik.
 %eng
 %spa
P chanampe a porowal le jun e. ***
 %mor ch-0-a/b'an-a ampe a porowal le jun e.
 %eng
 %spa
P no are utz e jun e, no le jun e.
 %mor no are utz e jun e, no le jun e.
 %eng
 %spa
P awaqan chik le jun awaqan chik.
 %mor aw-aqan chi-k le jun aw-aqan chi-k.
 %eng
 %spa
P no le jun chik.
 %mor no le jun chi-k.
 %eng
 %spa
*C16-33
C no le jun chik Carlos.
 %mor no le jun chik Carlos.
 %eng
 %spa
Ca jun chik.
 = jun chik.
 %mor jun chik.
 %eng
 %spa
P kokik, kokik.
 %mor k-0/ok-ik, k-0/ok-ik.
 %eng
 %spa
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
Ca kawesaj.
 = kawesaj.
 %mor k-0-aw/esa-j.
 %eng
 %spa
P kok taj, chakojo b'a le' jun.
 %mor k-0/ok ta-j, ch-0-a/koj-o b'a le' jun.
 %eng
 %spa
P a kokik e jun e'.
 %mor a k-0/ok-ik e jun e'.
 %eng
 %spa
Ca kokah.
 = kokik.
 %mor k-0/ok-*ik.
 %eng
 %spa
P ah mas wich inaj juni.
 %mor ah mas wich inaj juni.
 %eng
 %spa
P ah inaj wich, yah saber.
 %mor ah inaj wich, yah saber.
 %eng
 %spa
P jasche ma ka'an awe le Mexican a Carlos?
 %mor jasche ma k-0-a/b'an aw-e le Mexican a Carlos?
 %eng
 %spa
P k'o: ya lawota we.
 %mor /k'o: ya le: a-wota aw-e.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jasche ma xa'an awe le mexican?
 %mor jasche ma x-0-a/b'an aw-e le mexican?
 %eng
 %spa
Ca nik'.
 = nik'.
 %mor nik'.
 %eng
 %spa
C n kul le jun chik e?
 %mor n kul le jun chi-k e?
 %eng
 %spa
C ya kokik?
 %mor ya k-0/ok-ik?
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C xa kokik.
 %mor xa kokik.
 %eng
 %spa
P aya xokik?
 %mor aya x-0/ok-ik?
 %eng
 %spa
Ca xokik.
 = xokik.
 %mor x-0/ok-ik.
 %eng
 %spa
P o maja?
 %mor o maja?
 %eng
 %spa
C o maja?
 %mor o maja?
 %eng
 %spa
Ca kimpach aq'ab'.
 = kimpach aq'ab'.
 %mor k-0-in/pach a-q'ab'.
 %eng
 %spa
C le', le'.
 %mor le', le'.
 %eng
 %spa
Ca qaloq' na jun.
 = kaqaloq' na jun.
 %mor *k-0-qa/loq' na jun.
 %eng
 %spa
C kok taj, xaq xtake'ik.
 %mor k-0/ok ta-j, xaq x-0/tak-e'-ik.
 %eng
 %spa
C xtake'ik takik ya.
 %mor xtake'ik takik ya.
 %eng
 %spa
*C16-34
P yah xokik?
 %mor yah xokik?
 %eng
 %spa
C ya?
 %mor ya?
 %eng
 %spa
Ca yah.
 = yah.
 %mor yah.
 %eng
 %spa
C utz b'ah, n ku lach'ich'?
 %mor utz b'ah, n ku le: a-ch'ich'?
 %eng
 %spa
P n ku lach'ich'?
 %mor n ku le: a-ch'ich'?
 %eng
 %spa
Ca ay i nu moto?
 = ay li nu moto?
 %mor ay li nu moto?
 %eng
 %spa
P jawi: xaya wih?
 %mor jawi: xaya wih?
 %eng
 %spa
C chata chare a Lu'.
 %mor chata chare a Lu'.
 %eng
 %spa
P xuk'am b'i la tun, x'ek.
 %mor x-0-u/k'am b'i le: a tun, x-0/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
Ca a tun, k'u le numota?
 = a tun, k'u le numota?
 %mor a tun, k'u le nu-mota?
 %eng
 %spa
At u ya xwil pu in?
 %mor u ya x-0-inw/il pu in?
 %eng
 %spa
Ca ak'am pu 'at? 
 = a ma xak'am pu 'at?
 %mor *a *ma *x-0-a/k'am pu 'at?
 %eng
 %spa
At a ma ruk' a Pelip k'o wi?
 %mor a ma r-uk' a Pelip /k'o: wi?
 %eng
 %spa
Ca o taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
At ta chi la pedra.
 %mor ta chi le: a pedra.
 %eng
 %spa
Ca as a.
 = as a.
 %mor as a.
 %eng
 %spa
P k'o: taj, chatzukuj, le'.
 %mor /k'o: ta-j, ch-0-a/tzuku-j, le'.
 %eng
 %spa
Ca le', k'o: taj.
 = le', k'o: taj.
 %mor le', /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P k'o: taj, chi lumoto.
 %mor /k'o: ta-j, chi le: u-moto.
 %eng
 %spa
Ca k'o: lawuk'?
 = k'o: lawuk'?
 %mor /k'o: la aw-uk'?
 %eng
 %spa
P k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P chab'ij chare xa karelaqaj ri lal te'l choqa chare.
 %mor ch-0-a/b'i:-j chi-r-e xa k-0-r/elaq'a-j ri le: al te'l /choq-a chi-r-e.
 %eng
 %spa
P chabij kut e.
 %mor ch-0-a/b'i:-j k'u-t e.
 %eng
 %spa
Ca nan, y le numoto?
 = nan, y le numoto?
 %mor nan, y le nu-moto?
 %eng
 %spa
N k'o: chi ruk' a pedro, wene ruk' a Pelipe.
 %mor /k'o: chi r-uk' a pedro, wene r-uk' a Pelipe.
 %eng
 %spa
N k'o: ri ruk' e wiqan.
 %mor /k'o: ri r-uk' e w-iqan.
 %eng
 %spa
Ca o taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
*C16-35
Ca  a k'o: awuk'?
 =  a k'o: awuk'?
 %mor  a /k'o: aw-uk'?
 %eng
 %spa
P ma xak'am ta b'a loq?
 %mor ma x-0-a/k'am ta b'a la-oq?
 %eng
 %spa
P ja?
 %mor ja?
 %eng
 %spa
Ca a k'o: awuk' Pelipa?
 = a k'o: awuk' Pelipa?
 %mor a /k'o: aw-uk' Pelipa?
 %eng
 %spa
C k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
Ca wile'?
 = wile'?
 %mor wile'?
 %eng
 %spa
C k'o: taj e', k'o: taj e?
 %mor /k'o:ta-j e', /k'o: ta-j e?
 %eng
 %spa
Ca wile'?
 = wile'?
 %mor wile'?
 %eng
 %spa
Ca wile'?
 = wile'?
 %mor wile'?
 %eng
 %spa
Ca wile'?
 = wile'?
 %mor wile'?
 %eng
 %spa
C k'o: taj e'.
 %mor /k'o: ta-j e'.
 %eng
 %spa
At k'o:lik da?
 %mor /k'o:-l-ik da?
 %eng
 %spa
Ca taj.
 = taj.
 %mor /*k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
C k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
Ca y le jun chiki'?
 = y le jun chiki'?
 %mor y le jun chiki'?
 %eng
 %spa
P jawi: xatpe wi nah da?
 %mor jawi: xatpe wi nah da?
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
At pe pa juyub'?
 %mor pe pa juyub'?
 %eng
 %spa
P jawi'?
 %mor jawi'?
 %eng
 %spa
Ca li'.
 = ri'.
 %mor ri'.
 %eng
 %spa
Ca o walal.
 = k'o: waral.
 %mor /k'o: waral.
 %eng
 %spa
Ak'al jas uwach e k'o waral?
 %mor jas uwach e /k'o: waral?
 %eng
 %spa
Ca o taj.
 = k'o taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
Ca o taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
C k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
Ca ku le 'at e'.
 = n ku le 'at e'?
 %mor *n ku le 'at e'?
 %eng
 %spa
C k'o: chipam e'.
 %mor /k'o: chipam e'.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
*C16-36
Ca k'o: taj?
 = k'o: taj?
 %mor /k'o: ta-j?
 %eng
 %spa
P k'o: taj e'.
 %mor /k'o: ta-j e'.
 %eng
 %spa
Ca ay, kel ta chik.
 = ay, kel ta chik.
 %mor ay, k-0/el ta chi-k.
 %eng
 %spa
P k'o: ruk' a tun.
 %mor /k'o: r-uk' a tun.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P k'o: ruk' a tun.
 %mor /k'o: r-uk' a tun.
 %eng
 %spa
Ca o taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P jattzukuj impe pa warxa.
 %mor /j-at/tzuku-j impe pa warxa.
 %eng
 %spa
At xa, xa kuya che lal tel cha.
 %mor xa, xa k-0-u/ya' che le: al tel /cha'.
 %eng
 %spa
C k'o pa la warxa.
 %mor k'o pa la warxa.
 %eng
 %spa
Ca le nu moto.
 = le nu moto.
 %mor le nu moto.
 %eng
 %spa
At tzukuj impe? le nu moni chi'.
 %mor tzukuj impe? le nu moni chi'.
 %eng
 %spa
P chattzukuj kut ruk' a tun e?
 %mor ch-at/tzuku-j k'u-t r-uk' a tun e?
 %eng
 %spa
P elaq'om wa lare'.
 %mor /elaq'a-om wa le: are'.
 %eng
 %spa
At tzukuj kut, tzukuj kut e.
 %mor tzukuj kut, tzukuj ku-t e.
 %eng
 %spa
Ca le', ku taj e?
 = le', ku taj e?
 %mor le', /k'o: ta-j e?
 %eng
 %spa
At jawi: pu xaya wih?
 %mor jawi: pu xaya wih?
 %eng
 %spa
P ama xak'am pu b'i pa ja o xaya kan waral?
 %mor ama x-0-a/k'am pu b'i pa ja o x-0-a/ya' kan waral?
 %eng
 %spa
C x'e pa q'antel, xe pa q'antel.
 %mor x-0/b'e: pa q'antel, x-0/b'e: pa q'antel.
 %eng
 %spa
Ca taj.
 = xe taj.
 %mor *x-0/*b'e: ta-j.
 %eng
 %spa
P b'ay, la k'ut, n kawil taj.
 %mor b'ay, la k'ut, n k-0-aw/il ta-j.
 %eng
 %spa
Ca qana 'ut.
 = qana k'ut.
 %mor /qana k'u-t.
 %eng
 %spa
P chin chike'?
 %mor chin chike'?
 %eng
 %spa
Ca le mota.
 = le mota.
 %mor le mota.
 %eng
 %spa
P jawi: k'o: wih?
 %mor jawi: /k'o: wih?
 %eng
 %spa
*C16-37
C xe pa q'antel.
 %mor xe pa q'antel.
 %eng
 %spa
Ca wene' k'o: chilij e Pelipa.
 = wene k'o chirij e Pelip.
 %mor wene /k'o: chi-r-ij e Pelip.
 %eng
 %spa
P k'o:taj.
 %mor k'o:taj.
 %eng
 %spa
C chana le jun, le jun tz'i.
 %mor chana le jun, le jun tz'i.
 %eng
 %spa chana le jun tz'i.
P jun tz'i.
 %mor jun tz'i.
 %eng
 %spa
C jas k'o: chuxe'?
 %mor jas k'o: chuxe'?
 %eng
 %spa
At oy k'o ya le?
 %mor oy k'o ya le?
 %eng
 %spa
C n ku le jun chik?
 %mor n ku le jun chik?
 %eng
 %spa
C le jun chik?
 %mor le jun chik?
 %eng
 %spa
C le si' le.
 %mor le si' le.
 %eng
 %spa
Ca ah.
 = ah.
 %mor ah.
 %eng
 %spa
P k'o: taj, k'o: taj k'olik?
 %mor /k'o: ta-j, /k'o: ta-j /k'o:-l-ik?
 %eng
 %spa
Ca k'o: taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
C ku le jun chik e'?
 %mor ku le jun chik e'?
 %eng
 %spa
Ca o taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
At axtaj na jun nu ranka.
 %mor axtaj na jun nu ranka.
 %eng
 %spa
P utz e b'ari.
 %mor utz e b'ari.
 %eng
 %spa
At tzij ne lo kacha'.
 %mor tzij ne lo kacha'.
 %eng
 %spa
P no'.
 %mor no'.
 %eng
 %spa
Ca wech e jun e'.
 = wech e jun e'.
 %mor w-e-ch e jun e'.
 %eng
 %spa
Ca aj li'.
 = chawesaj e ri'.
 %mor *ch-0-*aw/esa-j *e ri'.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca wech.
 = wech.
 %mor wech.
 %eng
 %spa
P jawilampe la tun.
 %mor /j-0-aw/il-a ampe le: a tun.
 %eng
 %spa
P xuriq jun rixoqil le.
 %mor x-0-u/riq jun r-ixoq-il le.
 %eng
 %spa
Ca apetik.
 = kapetik.
 %mor *k-0/pet-ik.
 %eng
 %spa
P jachinoq?
 %mor jachinoq?
 %eng
 %spa
Ca la wan.
 = la wan.
 %mor le: a wan.
 %eng
 %spa
*C16-38
P y ku le jun chik?
 %mor y ku le jun chik?
 %eng
 %spa
P a k'o:lik?
 %mor a k'o:lik?
 %eng
 %spa
P u k'o: b'ah?
 %mor u /k'o: b'ah?
 %eng
 %spa
P jakutumpe che la nan.
 %mor /j-0-a/k'ut-u ampe che le: a-nan.
 %eng
 %spa
P ay, a ya xril la nan, rilom taj?
 %mor ay, a ya x-0-r/il le: a-nan, r/il-om ta-j?
 %eng
 %spa
Ca lom taj.
 = ma rilom taj.
 %mor *ma *r/il-om ta-j.
 %eng
 %spa
Ca le' nan.
 = le' nan.
 %mor le' nan.
 %eng
 %spa
P xriloh ay.
 %mor x-0-r/il-oh ay.
 %eng
 %spa
C a xawilo?
 %mor a xawilo?
 %eng
 %spa
C xtzaq le jun tzalm.
 %mor x-0/tzaq le jun tzalm.
 %eng
 %spa
Ca aya le jun si' le'.
 = chaya le jun si' le.
 %mor *ch-0-a/ya' le jun si' le.
 %eng
 %spa
Ca no le jun i'.
 = no le jun i'.
 %mor no le jun i'.
 %eng
 %spa
C jawi?
 %mor jawi?
 %eng
 %spa
Ca june'.
 = june'.
 %mor june'.
 %eng
 %spa
C jawi'?
 %mor jawi'?
 %eng
 %spa
Ca june'.
 = june'.
 %mor june'.
 %eng
 %spa
C ruk' jela le'.
 %mor ruk' jela le'.
 %eng
 %spa
Ca je no kaqawesaj e.
 = no chawesaj e.
 %mor no ch-0-aw/esa-j e.
 %eng
 %spa
Ca jun a pela le'.
 = jun a pedro le.
 %mor jun a pedro le.
 %eng
 %spa
P tawen.
 %mor tawen.
 %eng
 %spa
Ca e kiya le jun e'.
 = e kiya le jun e'.
 %mor e kiya le jun e'.
 %eng
 %spa
P no' are ne utz e jun.
 %mor no' are ne utz e jun.
 %eng
 %spa
P je ku'ana le le Carlos, a Carlos.
 %mor je ku'ana le le Carlos, a Carlos.
 %eng
 %spa
C jas uwach xu'anoh?
 %mor jas uwach xu'anoh?
 %eng
 %spa
Ca lapix.
 = lapiz.
 %mor lapiz.
 %eng
 %spa
C le:, k'o: lu moto.
 %mor le:, k'o: lu moto.
 %eng
 %spa le: jas uwach ku'anoh?
P tzoqopij k'uloq chatzoqopij le'.
 %mor tzoqopij k'uloq chatzoqopij le'.
 %eng
 %spa
C xpaxik.
 %mor x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
Ca in chik li'.
 = in chik ri'.
 %mor in chi-k ri'.
 %eng
 %spa
*C16-39
C ka'an ta chik.
 %mor k-0-a/b'an ta chi-k.
 %eng
 %spa
Ca an ta chik.
 = ma kin'an ta chik.
 %mor *ma *k-0-*in/b'an ta chi-k.
 %eng
 %spa
C xpaxik.
 %mor x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
P a Carlos, Carlos a utz ale'?
 %mor a Carlos, Carlos a utz ale'?
 %eng
 %spa
P ya tajin ku'an fallar.
 %mor ya /tajin k-0-u/b'an /fallar.
 %eng
 %spa
C le n k'u latat a Carlos?
 %mor le n k'u le: a-tat a Carlos?
 %eng
 %spa
C jawi: k'o wih?
 %mor jawi: /k'o: wih?
 %eng
 %spa
P a xitija ruk'.
 %mor a x-0-i/tij-a r-uk'.
 %eng
 %spa
At jun awa cha'.
 %mor jun awa cha'.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C xk'isik maja uy.
 %mor x-0/k'is-ik maja uy.
 %eng
 %spa
Ca ay x'anik.
 = ay x'anik.
 %mor ay x-0/b'an-PASS1-ik.
 %eng
 %spa
C xpaxik, xpaxik.
 %mor x-0/pax-ik, x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
Ca le' le', xa 'inxil chik e'.
 = le' le', xa 'inxil chik e'.
 %mor le' le', xa 'inxil chi-k e'.
 %eng
 %spa
P b'ay xetzalob'ik.
 %mor b'ay xetzalob'ik.
 %eng
 %spa
C xpaxike maja', maja', maja'.
 %mor xpaxike maja', maja', maja'.
 %eng
 %spa
P ya ma kab'in ta chike?
 %mor ya ma kab'in ta chike?
 %eng
 %spa
C le wech in wech in, wech in.
 %mor le wech in wech in, wech in.
 %eng
 %spa
C a utz wech in?
 %mor a utz wech in?
 %eng
 %spa
Ca ah noh.
 = ah noh.
 %mor ah noh.
 %eng
 %spa
C no, jasche'.
 %mor no, jasche'.
 %eng
 %spa
P jachin chaqe'.
 %mor jachin chaqe'.
 %eng
 %spa
C jachin chaqe, jachin chaqe'.
 %mor jachin chaqe, jachin chaqe'.
 %eng
 %spa
Ca wech.
 = wech.
 %mor wech.
 %eng
 %spa
C jasche awech.
 %mor jasche awech.
 %eng
 %spa
*C16-40
P makawetzalob'aj tab'a'.
 %mor makawetzalob'aj tab'a'.
 %eng
 %spa
C atzij awech at? atzij awech?
 %mor atzij awech at? atzij awech?
 %eng
 %spa
P b'ay xetzalob'ik a Carlos.
 %mor b'ay x-0/etzalob'-ik a Carlos.
 %eng
 %spa
Ca wile'.
 = wile'.
 %mor wile'.
 %eng
 %spa
P kab'in ta chik.
 %mor k-0/b'in ta chi-k.
 %eng
 %spa
C uy.
 %mor uy.
 %eng
 %spa
Ca wile.
 = wile.
 %mor wile.
 %eng
 %spa
P la k'ut jasche xawesaj luyanta.
 %mor la k'u-t jasche x-0-aw/esa-j le: u-yanta.
 %eng
 %spa
C xpaxik, xpaxik.
 %mor x-0/pax-ik, x-0/pax-ik.
 %eng
 %spa
C kape jun bomba, ah.
 %mor k-0/pet jun bomba, ah.
 %eng
 %spa
C a xaxej awib'?
 %mor a x-0-a/xe'-j aw-ib'?
 %eng
 %spa
Ca no', ale'.
 = no', ale'.
 %mor no', ale'.
 %eng
 %spa
C kab'inik o ma kab'in taj?
 %mor k-0/b'in-ik o ma k-0/b'in ta-j?
 %eng
 %spa
P yah xutzirik.
 %mor yah x-0/utzir-ik.
 %eng
 %spa
Ca ach'oh kowin ta in.
 = kach'ob'oh, ma kinkowin ta in.
 %mor *k-0-a/ch'ob'-oh, *ma *k-*in/kowin ta in.
 %eng
 %spa
P b'ay ya.
 %mor b'ay ya.
 %eng
 %spa
C n k'o: ta jun chich' wech in.
 %mor n /k'o: ta jun chich' w-e-ch in.
 %eng
 %spa
Ca esa 'ola chi 'ut.
 = jasa hora chi k'ut.
 %mor jasa hora chi k'u-t.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca esa 'ola chi 'ut.
 = jasa hora chi k'ut.
 %mor jasa hora chi k'u-t.
 %eng
 %spa
P le alas diez, a katnum chik.
 %mor le alas diez, a k-at/num chi-k.
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
P a k'a utz e ri wile?
 %mor a k'a utz e ri wile?
 %eng
 %spa
P a kak'amo.
 %mor a k-0-a/k'am-o.
 %eng
 %spa
C kab'in taj.
 %mor k-0/b'in ta-j.
 %eng
 %spa
C kab'in taj le pa le tzalam le.
 %mor k-0/b'in ta-j le pa le tzalam le.
 %eng
 %spa
C jas uwach xa'ano?
 %mor jas u-wach x-0-a/b'an-o?
 %eng
 %spa
*C16-41
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
C jas uwach xu'anoh?
 %mor jas uwach xu'anoh?
 %eng
 %spa kachob'oh xu'anoh.
C jas ka'ano', makawesaj taj.
 %mor jas ka'ano', makawesaj taj.
 %eng
 %spa
P xa kab'inik.
 %mor xa k-0/b'in-ik.
 %eng
 %spa
P n kawesaj taj luyanta.
 %mor n k-0-aw/esa-j ta-j le: u-yanta.
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
C chab'inisaj pa le tz'alam.
 %mor ch-0-a/b'in-isa-j pa le tz'alam.
 %eng
 %spa
P kab'inik.
 %mor k-0/b'in-ik.
 %eng
 %spa
C kab'inik.
 %mor kab'inik.
 %eng
 %spa
Ca ya ta ne chuwech.
 = kaya ta ne chuwech.
 %mor *k-0-*a/ya' ta ne chi-w-e-ch.
 %eng
 %spa
P kab'inik.
 %mor k-0/b'in-ik.
 %eng
 %spa
Ca kab'in taj.
 = kab'in taj.
 %mor k-0/b'in ta-j.
 %eng
 %spa
P la k'ut chawesaj uyanta le'.
 %mor la k'u-t ch-0-aw/esa-j u-yanta le'.
 %eng
 %spa
Ca xokik, le'.
 = xokik, le'.
 %mor x-0/ok-ik, le'.
 %eng
 %spa
C le', le'.
 %mor le', le'.
 %eng
 %spa
P ya kab'in chik.
 %mor ya kab'in chik.
 %eng
 %spa
C kab'inisaj chanimi?
 %mor kab'inisaj chanimi?
 %eng
 %spa
C chab'inisaj.
 %mor chab'inisaj.
 %eng
 %spa
P chab'inisaj k'ute?
 %mor chab'inisaj k'ute?
 %eng
 %spa
P chatkul chuwa latem.
 %mor ch-at/kul chi-u-wa le: a-tem.
 %eng
 %spa
P kab'inisaj chuwach e ri?
 %mor k-0-a/b'in-isa-j chi-u-wach e ri?
 %eng
 %spa
P tzaq'opij ku loq.
 %mor /tzaq'opi-j k'u la-oq.
 %eng
 %spa
P no, pa, paxulanik, lu wach luwach le.
 %mor no, pa, pa x-0-ul/b'an-PASS1-ik, le: u-wach le.
 %eng
 %spa
C chab'inisaj.
 %mor ch-0-a/b'in-isa-j.
 %eng
 %spa
C kab'in taj.
 %mor k-0/b'in ta-j.
 %eng
 %spa
C minester ka'e pa le tayer.
 %mor minester k-0/b'e: pa le tayer.
 %eng
 %spa
Ca yah.
 = yah.
 %mor yah.
 %eng
 %spa
C ya'? k'o: jun tayer chiri? Carlos.
 %mor ya'? k'o: jun tayer chiri? Carlos.
 %eng
 %spa
*C16-42
C k'o: le tayer chiri?
 %mor /k'o: le tayer chiri?
 %eng
 %spa
Ca yah.
 = yah.
 %mor yah.
 %eng
 %spa
C ya'? uy.
 %mor ya'? uy.
 %eng
 %spa
Ca le jun chik e?
 = le jun chik e?
 %mor le jun chi-k e?
 %eng
 %spa
P jas uwach kak'ayij e?
 %mor jas u-wach k-0-a/k'ayi-j e?
 %eng
 %spa
At jas uwach Carlos?
 %mor jas uwach Carlos?
 %eng
 %spa
P te xakojo le.
 %mor te xakojo le.
 %eng
 %spa
At m.
 %mor m.
 %eng
 %spa
P xukoj ta b'a pa nimaq'ij, jasche?
 %mor xukoj ta b'a pa nimaq'ij, jasche?
 %eng
 %spa
At nu qana.
 %mor nu qana.
 %eng
 %spa
P n ku lawe 'at a Carlos?
 %mor n ku le: aw-e 'at a Carlos?
 %eng
 %spa
P n ku la k'ak' apantalon?
 %mor n ku la k'ak' a-pantalon?
 %eng
 %spa
Ca k'o: la?
 = k'o: la?
 %mor /k'o: la?
 %eng
 %spa
P jawi: k'o: wih?
 %mor jawi: /k'o: wih?
 %eng
 %spa
Ca k'o: k'o: kan pa jah.
 = k'o: k'o: kan pa jah.
 %mor /k'o: /k'o: kan pa jah.
 %eng
 %spa
P jasche ma kakoj taj?
 %mor jasche ma k-0-a/koj ta-j?
 %eng
 %spa
Ca nkojah.
 = kinkojah.
 %mor *k-0-in/koj-ah.
 %eng
 %spa
P n kawilo nimq'ij kamik?
 %mor n k-0-aw/il-o nimq'ij kamik?
 %eng
 %spa
C kawilo?
 %mor k-0-aw/il-o?
 %eng
 %spa
Ca wiloh.
 = kinwiloh.
 %mor *k-0-inw/il-oh.
 %eng
 %spa
C kawil le q'aq' kamik?
 %mor kawil le q'aq' kamik?
 %eng
 %spa
C k'o: le q'aq' ruk' colores.
 %mor /k'o: le q'aq' r-uk' color-es.
 %eng
 %spa
P uy, yamero xatek.
 %mor uy, yamero x-at/b'e:-ik.
 %eng
 %spa
Ca yah.
 = yah.
 %mor yah.
 %eng
 %spa
*C16-43
C le.
 %mor le.
 %eng
 %spa
Ca ah, kab'in ta chik.
 = ah, kab'in ta chik.
 %mor ah, k-0/b'in ta chi-k.
 %eng
 %spa
C chaya che le a lu'.
 %mor chaya che le a lu'.
 %eng
 %spa
P jawi le'?
 %mor jawi le'?
 %eng
 %spa
Ca pa jah.
 = pa jah.
 %mor pa jah.
 %eng
 %spa
P qanampe u'anik.
 %mor qanampe u'anik.
 %eng
 %spa
C chaya che le a lu'.
 %mor chaya che le a lu'.
 %eng
 %spa
P Carlos, chaya ku loq.
 %mor Carlos, ch-0-a/ya' k'u loq.
 %eng
 %spa
P kaqan u'anik.
 %mor k-0-q/b'an u/b'an-PASS1-ik.
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
P chaya ku loq.
 %mor chaya k'u loq.
 %eng
 %spa
P chaya ku loq.
 %mor chaya k'u loq.
 %eng
 %spa
P are chawetz'ab'ej nopan ale'.
 %mor are ch-0-aw/etz'an-b'e-j na opan ale'.
 %eng
 %spa
P ay la kut e xa xu'an chijutij luyanta le'.
 %mor ay la kut e xa xu'an chijutij le: u-yanta le'.
 %eng
 %spa
C xojowik.
 %mor /xojow-ik.
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
C kaxojowik.
 %mor k-0/xojow-ik.
 %eng
 %spa
C a katxojow pa ulew?
 %mor a k-at/xojow pa ulew?
 %eng
 %spa
Ca ay, le 'e kile'.
 = ay, le 'e kile'.
 %mor ay, le 'e kile'.
 %eng
 %spa
C katxojow pulew?
 %mor k-at/xojow pulew?
 %eng
 %spa
Ca noh.
 = noh.
 %mor noh.
 %eng
 %spa
C n ku le k'oj?
 %mor n ku le k'oj?
 %eng
 %spa
C jawi k'o: wi lamascara?
 %mor jawi /k'o: wi le: a-mascara?
 %eng
 %spa
Ca mas.
 = mascara.
 %mor mascara.
 %eng
 %spa
C a k'o: lak'oj?
 %mor a /k'o: le: a-k'oj?
 %eng
 %spa
Ca k'o: taj.
 = k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
Ca a k'o: ak'oj 'at?
 = a k'o: ak'oj 'at?
 %mor a /k'o: a-k'oj 'at?
 %eng
 %spa
C k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
Ca e k'o: wih?
 = jawi: k'o: wih?
 %mor jawi: /k'o: wih?
 %eng
 %spa
C k'o: pa ja.
 %mor /k'o: pa ja.
 %eng
 %spa
Ca tek'ama'.
 = jatek'ama'.
 %mor /*j-at-0-e/k'am-a'.
 %eng
 %spa
*C16-44
C jo?
 %mor /j-uj?
 %eng
 %spa
C jo b'a'.
 %mor /j-uj b'a'.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca a k'o: ak'oj?
 = a k'o: ak'oj?
 %mor a /k'o: a-k'oj?
 %eng
 %spa
P ay ya xetzelob'ik.
 %mor ay ya x-0/etzelob'-ik.
 %eng
 %spa
C k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
C kate wuk'?
 %mor k-at/b'e: w-uk'?
 %eng
 %spa
Ca ine' taj.
 = kine' taj.
 %mor *k-in/b'e: ta-j.
 %eng
 %spa
C kawil la le nuk'oj.
 %mor kawil la le nu-k'oj.
 %eng
 %spa
C k'o jela le.
 %mor /k'o: jela le.
 %eng
 %spa
C k'o le k'oj.
 %mor /k'o: le k'oj.
 %eng
 %spa
C k'o le wi.
 %mor k'o le wi.
 %eng
 %spa
C q'an luwi.
 %mor q'an luwi.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
C q'an luwi.
 %mor q'an luwi.
 %eng
 %spa
C y k'o: le nucamix che le xojow.
 %mor y /k'o: le nu-camix che le /xojow.
 %eng
 %spa
C a kawaj kawilo?
 %mor a kawaj kawilo?
 %eng
 %spa
Ca wih?
 = jawih?
 %mor jawih?
 %eng
 %spa
C a kawaj kawilo?
 %mor a kawaj kawilo?
 %eng
 %spa
Ca a k'o: 'ak'oj?
 = a k'o: 'ak'oj?
 %mor a /k'o: a-k'oj?
 %eng
 %spa
C k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
Ca aya wisimala chi at e'.
 = ay la rismal chi at e'.
 %mor ay *le: a-rismal chi at e'.
 %eng
 %spa
C k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
Ca k'o:lik.
 = k'o:lik.
 %mor /k'o:-l-ik.
 %eng
 %spa
C a k'o: ak'oj at?
 %mor a /k'o: a-k'oj at?
 %eng
 %spa
Ca k'o: nu, k'o: taj.
 = k'o: nu, k'o: taj.
 %mor /k'o: nu, /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
C k'o: taj?
 %mor /k'o: ta-j?
 %eng
 %spa
C k'o a rismal e'.
 %mor k'o a rismal e'.
 %eng
 %spa
P xetzelob'ik.
 %mor x-0/etzelob'-ik.
 %eng
 %spa
Ca xil chik e'.
 = xa juxil chik e.
 %mor xa juxil chi-k e.
 %eng
 %spa
C k'o: a rismal e'.
 %mor k'o: a rismal e'.
 %eng
 %spa
C k'o: a rismal e', le, le.
 %mor /k'o: a rismal e', le, le.
 %eng
 %spa
Ca le awilo'.
 = ama kawiloh?
 %mor *ama *k-0-aw/il-oh?
 %eng
 %spa
Ca xa ixim e'.
 = xa ixim e'.
 %mor xa ixim e'.
 %eng
 %spa
C le, maja?
 %mor le, maja?
 %eng
 %spa
Ca maja'.
 = maja'.
 %mor maja'.
 %eng
 %spa
*C16-45
C karaj chi jun, karaj chi jun quince minuta.
 %mor karaj chi jun, karaj chi jun quince minuta.
 %eng
 %spa
Ca le jun chikele'.
 = le jun chikele'.
 %mor le jun chikele'.
 %eng
 %spa
C le', a xawil le wakax?
 %mor le', a xawil le wakax?
 %eng
 %spa
Ca e k'o: wih.
 = jawi: k'o: wih?
 %mor jawi: /k'o: wih?
 %eng
 %spa
C le wakax a xawilo?
 %mor le wakax a x-0-aw/il-o?
 %eng
 %spa
Ca ay a kilo e waqan.
 = ay a kawil e waqan e'.
 %mor ay a k-0-*aw/il e w-aqan *e'.
 %eng
 %spa
Ca as a'an chilech.
 = jas xa'an charech?
 %mor jas *x-0-a/b'an chi-r-e-ch?
 %eng
 %spa
P sokatajik, no qanampena.
 %mor sokatajik, no qanampena.
 %eng
 %spa qanampena xaq kinan u'anik.
P xa tzelob'ik.
 %mor xa tzelob'ik.
 %eng
 %spa
C lu motor.
 %mor lu motor.
 %eng
 %spa
P xa xu'an gastar le naj plastic.
 %mor xa xu'an gastar le naj plastic.
 %eng
 %spa
C jas uwach u?
 %mor jas uwach u?
 %eng
 %spa
P le naj plastica xu'an gastar ya.
 %mor le naj plastica xu'an gastar ya.
 %eng
 %spa
C ya ma.
 %mor ya ma.
 %eng
 %spa
P ma kukanta chub'i le.
 %mor ma kukanta chub'i le.
 %eng
 %spa kukanta  chubile.
C ay ya ya ya, minester le june: ya mas.
 %mor ay ya ya ya, minester le june: ya mas.
 %eng
 %spa
P al otra vez.
 %mor al otra vez.
 %eng
 %spa
C otra vez, ah je'.
 %mor otra vez, ah je'.
 %eng
 %spa
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
P xt qanampena, qanampena, qanampena.
 %mor xt qanampena, qanampena, qanampena.
 %eng
 %spa
P qanampe na.
 %mor /qana ampe na.
 %eng
 %spa
Ca a tun, akile'.
 = a tun, akile'.
 %mor a tun, akile'.
 %eng
 %spa
Ca xelik, le', le'.
 = xelik, le', le'.
 %mor x-0/el-ik, le', le'.
 %eng
 %spa
Ca as a'an chile'.
 = jas xa'an chare'?
 %mor jas *x-0-a/b'an chi-r-e'?
 %eng
 %spa
Ca wih?
 = jawi ri'?
 %mor jawi ri'?
 %eng
 %spa
Ca aya paloq.
 = chaya puloq.
 %mor *ch-0-a/ya' pa la-oq.
 %eng
 %spa
*C16-46
P qanampena', qanampena', ay, ay.
 %mor qanampena', qanampena', ay, ay.
 %eng
 %spa nq'otapijtale naj cuenta kaqan u'anik.
P are we ma k'o: modo xa xkanaj kan.
 %mor are we ma k'o: modo xa xkanaj kan.
 %eng
 %spa wa chiri' ay xu'an gastar le naj plastic.
C le naj plastic, mas utz le jun ch'ich'.
 %mor le naj plastic, mas utz le jun ch'ich'.
 %eng
 %spa
P jachike ch'ich' mier?
 %mor jachike ch'ich' mier?
 %eng
 %spa
C le jun ch'ich' en vez de le plastic.
 %mor le jun ch'ich' en vez de le plastic.
 %eng
 %spa
P ah si.
 %mor ah si.
 %eng
 %spa
C kab'ines, kab'in ta chik.
 %mor kab'ines, kab'in ta chik.
 %eng
 %spa
P kab'in taj.
 %mor k-0/b'in ta-j.
 %eng
 %spa
Ca e naj jun, kab'in ta chik e'.
 = e naj jun, kab'in ta chik e'.
 %mor e naj jun, k-0/b'in ta chi-k e'.
 %eng
 %spa
C b'in taj.
 %mor /b'in ta-j.
 %eng
 %spa
Ca 'i xel chik e'.
 = ya xel chik e'.
 %mor ya x-0/el chi-k e'.
 %eng
 %spa
C no', maja'.
 %mor no', maja'.
 %eng
 %spa
Ca a maja le'?
 = a maja le'?
 %mor a maja le'?
 %eng
 %spa
P karaj na juxil.
 %mor k-0-r/a-j na juxil.
 %eng
 %spa
Ca kay taj luz.
 = ma kakay ta le luz.
 %mor *ma *k-0/kay ta-!j *le luz.
 %eng
 %spa
C le:, le:, le:, le:, kab'inik e:.
 %mor le:, le:, le:, le:, k-0/b'in-ik e:.
 %eng
 %spa
Ca ma kay taj luz e'.
 = ma kakay ta le luz.
 %mor *ma *k-0/kay ta-!j *le luz.
 %eng
 %spa
C kab'inik e, kab'inik e, kab'inik e.
 %mor kab'inik e, kab'inik e, kab'inik e.
 %eng
 %spa
C le:, a Carlos, le:.
 %mor le:, a Carlos, le:.
 %eng
 %spa
P b'ay we tzaq'opij b'ik.
 %mor b'ay we /tzaq'opi-j b'i-k.
 %eng
 %spa
C al o ma al taj le radio?
 %mor al o ma al taj le radio?
 %eng
 %spa
C ka'an taj.
 %mor ka'an taj.
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
C a utz kawil nu radio?
 %mor a utz kawil nu radio?
 %eng
 %spa
Ca le'.
 = le'.
 %mor le'.
 %eng
 %spa
*C16-47
C jachike le mas utz?
 %mor jachike le mas utz?
 %eng
 %spa
C le jun radio chiri' o le jun jelale pa ja'?
 %mor le jun radio chiri' o le jun jelale pa ja'?
 %eng
 %spa
Ca ay a kay taj luz e' le'.
 = ay ama kakay taj le luz e.
 %mor ay ama *k-0/kay ta-j *le luz e.
 %eng
 %spa
Ca m le'.
 = m le'.
 %mor m le'.
 %eng
 %spa
P kayik pues.
 %mor /kay-ik pues.
 %eng
 %spa
C k'o: taj.
 %mor /k'o: ta-j.
 %eng
 %spa
P Pelip n k'u lawixoqil choqa chari ri.
 %mor Pelip n k'u le: aw-ixoq-il /choq-a chi-r-e ri.
 %eng
 %spa
P Pelip n k'u lawixoqil chalchoqa charech pa le naj te'l i'.
 %mor Pelip n k'u lawixoqil chalchoqa charech pa le naj te'l i'.
 %eng
 %spa
C no'.
 %mor no'.
 %eng
 %spa
P chab'ij impe.
 %mor ch-0-a/b'i:-j impe.
 %eng
 %spa
Ca ixel b'ah.
 = ixel b'ah.
 %mor ixel b'ah.
 %eng
 %spa
P xokik.
 %mor x-0/ok-ik.
 %eng
 %spa
Ca koka'ik e'.
 = xokik.
 %mor *x-0/ok-ik.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca kab'in ta chik.
 = kab'in ta chik.
 %mor k-0/b'in ta chi-k.
 %eng
 %spa
P kab'in ta chik? kab'inik pues.
 %mor kab'in ta chik? kab'inik pues.
 %eng
 %spa le', kab'inike, nk'u la tat?
P jas lare le jun nim ma plastica taj?
 %mor jas lare le jun nim ma plastica taj?
 %eng
 %spa
C nik.
 %mor nik.
 %eng
 %spa
P yamera chich'?
 %mor yamera chich'?
 %eng
 %spa
C nk'o:ta plastic, entonces mas utz.
 %mor nk'o:ta plastic, entonces mas utz.
 %eng
 %spa
P mas, a tew o meqin?
 %mor mas, a tew o meqin?
 %eng
 %spa
Ca tew.
 = tew.
 %mor tew.
 %eng
 %spa
P tew?
 %mor tew?
 %eng
 %spa
Ca tew.
 = tew.
 %mor tew.
 %eng
 %spa
*C16-48
P jasche ma kakoj ta camix e'?
 %mor jasche ma kakoj ta a-camix e'?
 %eng
 %spa
P a ko.
 %mor a ko.
 %eng
 %spa
Ca k'o: jun la le chupam le nuzapat.
 = k'o: jun la le chupam le nuzapat.
 %mor /k'o: jun la le chi-u-pam le nu-zapat.
 %eng
 %spa
P jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
P o ah, n k'o ta awe k'ak?
 %mor o ah, n/k'o: ta aw-e k'ak?
 %eng
 %spa
C yamero sandela.
 %mor yamero sandela.
 %eng
 %spa
P sib'ilaj at a'l, komo sib'ilaj.
 %mor sib'ilaj at a'l, komo sib'ilaj.
 %eng
 %spa at chom chiri la'.
P jas ub'i lawanab'?
 %mor jas u-b'i le: aw-anab'?
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P jas ub'i lawanab'?
 %mor jas u-b'i le: aw-anab'?
 %eng
 %spa
Ca pela toj.
 = pedro ka'an taj.
 %mor pedro *k-0-*a/*b'an ta-j.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca jat.
 = jat.
 %mor /j-at.
 %eng
 %spa
P jasche'?
 %mor jasche'?
 %eng
 %spa
Ca jat.
 = jat.
 %mor /j-at.
 %eng
 %spa
P jasche'?
 %mor jasche'?
 %eng
 %spa
Ca ay xel le weh.
 = ay xel le weh.
 %mor ay x-0/el le w-eh.
 %eng
 %spa
Ca x'an aq'ab' cha'.
 = x'an aq'ab' cha'.
 %mor x-0/b'an-PASS1 a-q'ab' /cha'.
 %eng
 %spa
P jecha ay x'anik.
 %mor jecha ay x-0/b'an-PASS1-ik.
 %eng
 %spa
P kine pa hospital.
 %mor k-in/b'e: pa hospital.
 %eng
 %spa
Ca jah?
 = jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
P ay sokotaj nuq'ab'.
 %mor ay /sok-taj nu-q'ab'.
 %eng ay /wound-PASS2 1E-hand.
 %spa
Ca awi leh?
 = jawi leh?
 %mor jawi leh?
 %eng
 %spa
P ka'e la Carlos pa che.
 %mor k-0/b'e: le: a Carlos pa che'.
 %eng
 %spa
Ca kele 'at pa che'.
 = kate at pa che'.
 %mor k-at/b'e: at pa che'.
 %eng
 %spa
*C16-49
C a katel b'ik, a katel pa che'.
 %mor a katel b'ik, a katel pa che'.
 %eng
 %spa
C le: chupam le ch'ich k'o: le taq aceite che le.
 %mor le: chupam le ch'ich k'o: le taq aceite che le.
 %eng
 %spa
P jawi?
 %mor jawi?
 %eng
 %spa
P a le qawi k'o wi lulew?
 %mor a le qawi /k'o: wi le: ulew?
 %eng
 %spa
C ah je'.
 %mor ah je'.
 %eng
 %spa
Ca wileh?
 = wileh?
 %mor wileh?
 %eng
 %spa
P mas utz enaj jun.
 %mor mas utz enaj jun.
 %eng
 %spa
P ma kawetzalobaj taj, le naj jun i.
 %mor ma k-0-aw/etzaloba-j ta-j, le: naj jun i.
 %eng
 %spa
P le kawilo ma kab'in ta le naj tzalam waral.
 %mor le kawilo ma kab'in ta le naj tzalam waral.
 %eng
 %spa
Ca xa 'inxil chik e'.
 = xa 'inxil chik e'.
 %mor xa 'inxil chi-k e'.
 %eng
 %spa
P jawiri.
 %mor jawiri.
 %eng
 %spa
C no' maja'.
 %mor no' maja'.
 %eng
 %spa
P a inxil chik.
 %mor a inxil chik.
 %eng
 %spa
C karaj juxil.
 %mor karaj juxil.
 %eng
 %spa
C jas uwach?
 %mor jas uwach?
 %eng
 %spa
C wech in e'.
 %mor wech in e'.
 %eng
 %spa
C ka'an taj.
 %mor ka'an taj.
 %eng
 %spa
C ka'an pa le tzalam wech in.
 %mor ka'an pa le tzalam wech in.
 %eng
 %spa
P Carlos, Carlos jasche at k'an.
 %mor Carlos, Carlos jasche at k'an.
 %eng
 %spa
P n k'u latat, Carlos?
 %mor n k'u le: a-tat, Carlos?
 %eng
 %spa
Ca xatel aq'ab'. ***
 = xatel aq'ab'.
 %mor x-at/el a-q'ab'.
 %eng
 %spa
C mas utz x'e pa le tayer.
 %mor mas utz x'e pa le tayer.
 %eng
 %spa
P jas ku'anoh?
 %mor jas k-0-u/b'an-oh?
 %eng
 %spa
P a kab'inik?
 %mor a k-0/b'in-ik?
 %eng
 %spa
Ca kab'inik.
 = kab'inik.
 %mor k-0/b'in-ik.
 %eng
 %spa
P uy k'o: jun monton chok chik chiri mismo.
 %mor uy /k'o: jun monton chok chik chiri mismo.
 %eng
 %spa
*C16-50
Ca ixile'.
 = ixile'.
 %mor ixile'.
 %eng
 %spa
P jah?
 %mor jah?
 %eng
 %spa
Ca inxil chike'.
 = inxil chike'.
 %mor inxil chike'.
 %eng
 %spa
C yamero.
 %mor yamero.
 %eng
 %spa
P jas ub'i lachaq'?
 %mor jas ub'i le: a-chaq'?
 %eng
 %spa
P jas ub'i'?
 %mor jas ub'i'?
 %eng
 %spa
Ca al talin.
 = al talin.
 %mor al talin.
 %eng
 %spa
P al talin.
 %mor al talin.
 %eng
 %spa
Ca je'.
 = je'.
 %mor je'.
 %eng
 %spa
C jas ub'i lawixoqil choqa chare la lu'.
 %mor jas u-b'i le: aw-ixoq-il /choq-a chi-r-e le: a lu'.
 %eng
 %spa
Ca al talin.
 = al talin.
 %mor al talin.
 %eng
 %spa
*xk'is le cinta C-16.